برای همه ما پیش آمده است که در کلاس درس ، محل کار و یا خانه ، در حال کتاب خواندن هستیم یا به گفتگو با یک فرد دیگر مشغولیم اما ذهنمان در یک دنیای دیگر سیر می کند . به طوری که به خودمان می آییم و می بینیم یک صفحه کتاب را بیشتر از صد بار خوانده ایم ولی قادر به درک حتی یک کلمه آن نبوده ایم ، یا مکالمه مان با فرد مورد نظر تمام شده و حتی به یاد نمی آوریم در رابطه با چه موضوعی بوده است . تجربیات این چنینی به ما می گویند که ذهنمان متمرکز نیست و به عبارتی تمرکز حواس نداریم .
مثال های ذکر شده تنها بخش های ساده ای از زندگی روزمره ما هستند اما گاهی تمرکز ذهن می تواند در ابعاد وسیع تری بر زندگیمان تاثیر بگذارد . برای آشنایی با مفهوم کلی تمرکز حواس و مزایایی که می تواند برایمان داشته باشد و همچنبن راه هایی برای متمرکز کردن حواس می توانید این مقاله را مطالعه کنید .
تعریف تمرکز حواس
زمانی که کلمه تمرکز را می شنوید چه چیزی به ذهنتان می آید ؟ شاید یک درس خاص که یادگیریش نیاز به تمرکز بالایی دارد یا انجام یک فعالیت ظریف و حساس مانند جراحی اولین چیز هایی باشد که به ذهنتان می رسد ، اما احتمالا هرگز با شنیدن کلمه تمرکز به " شومینه " فکر نخواهید کرد .
بهتر است بدانید که نزدیکترین مفهوم به تمرکز دقیقا کلمه " شومینه " است . کلمه تمرکز ( Focus ) ریشه لاتین دارد که به معنای شومینه یا آتشدان است و به حالتی اشاره دارد که در آن یک عدسی تمام انرژی و گرمای خورشید را جمع می کند و روی یک نقطه متمرکز می کند بطوری که باعث آتش گرفتن آن نقطه می شود .
بنابراین هنگامی که بتوانید مانند یک عدسی عمل کنید و تمامی حواس خود را مانند پرتو های نور خورشید روی یک نقطه و یک فعالیت به خصوص متمرکز کنید ، آتش به پا خواهید کرد و فعالیت را به بهترین شکل ممکن به انجام خواهید رساند .
4 مزیت عمده تمرکز حواس را بشناسید
درک مزایای متمرکز ماندن می تواند برای موفقیتتان حیاتی باشد و به شما کمک می کند تا بتوانید در زندگی شخصی و شغل حرفه ای خود پیشرفت کنید ، به همین منظور در این مقاله ، ما 4 مزیت عمده تمرکز حواس را ذکر کرده ایم :
ایجاد انگیزه و هدف
وقتی روی یک تکلیف متمرکز می شوید ، کاراییتان بالا می رود و سرعتتان در انجام کارها بیشتر می شود . همین امر منجر به افزایش اعتماد به نفس می شود و شما را به این باور می رساند که توانایی انجام کارها را دارید و انگیزه حرکت به سمت هدف بعدی را در وجودتان زنده نگه می دارد .
افزایش بهره وری
هرچقدر که تمرکز ذهنتان در کار بیشتر باشد و بتوانید عناصری که باعث حواسپرتی تان می شوند را به حداقل برسانید ، می توانید بهره وری بیشتری داشته باشید و در یک زمان معین فعالیت های بیشتری را انجام دهید .
کاهش استرس
با افزایش بهره وری ، فشارهای کاری به حداقل می رسند زیرا زمانی که روی فعالیتی تمرکز می کنید و طبق یک لیست ، کار های خود را پیش می برید ، می توانید مدیریت زمان داشته باشید و هیچ گاه زمان کم نمی آورید و در لحظه آخر کار عقب افتاده و ضرب العجلی نخواهید داشت که برایتان تولید استرس کند .
کیفیت بیشتر
شما با وجود تمرکز حواس نه تنها می توانید با سرعت بیشتری برنامه های کاری روزانه تان را انجام دهید ، بلکه حتی فرصت مرور کردن آنها را هم خواهید داشت تا اطمینان حاصل کنید که کاری که انجام داده اید عاری از هر گونه خطایی است . بنابراین هرچه تمرکز بیشتری به یک کار اختصاص دهید ، کیفیت کاری که تولید می کنید بیشتر است .
چگونه ذهن و حواسمان را متمرکز کنیم
در دنیایی که فناوری با سرعت باور نکردنی ای در حال پیشرفت است و تقریبا تمامی فعالیت های ذهنی بشر به آن واگذار شده است ، توانایی مغز ما در تمرکز روی یک کار اصلی سخت و دشوارتر شده است . اما همواره راه هایی وجود دارد که با استفاده از آن ها می توان ذهن را آماده و متمرکز کرد . لیستی از این راهکار ها در ادامه این مقاله ارائه شده اند :
از بین بردن عوامل حواسپرتی
اگرچه به طور منطقی نمی توان توقع داشت که فردی بتواند تمام عوامل مزاحم را کنترل کند اما می توانید سعی کنید تا حد امکان عوامل حواس پرتی را کاهش داده یا از آن ها خلاص شوید . با انجام فعالیت های ساده ای مانند : جا به جا شدن و نقل مکان کردن به یک جای آرام ، خاموش کردن تلفن همراه ، بستن درب اتاق .
نوشیدن مقدار کمی قهوه
نوشیدن قهوه یا سایر نوشیدنی های کافئین دار در مقادیر کم ، ممکن است تاثیر مثبتی بر توانایی تمرکز شما داشته باشد . اما هنگام مصرف این گونه نوشیدنی ها لطفا توجه کنید که اگر بیش از حد بنوشید ، ممکن است نتیجه معکوسی دریافت کنید یعنی احتمالا احساس اضطراب یا استرس خواهید کرد و به طور کلی توانایی تمرکز شما افت می کند .
استفاده از تکنیک پومودورو
این روش بسیار ساده و کاربردی است و طریقه انجام دادن آن به این شکل است که ابتدا تایمر خود را برای 25 دقیقه بعد تنظیم کنید و به کار اصلی که قصد تمرکز بر آن را دارید مشغول شوید . وقتی صدای زنگ اخطار ساعت به گوشتان رسید ، 5 دقیقه استراحت کنید و سپس مجددا تایمر را برای 25 دقیقه بعد تنظیم کنید و به سراغ کار اصلی بر گردید . هنگامی که 4 دور این کار را انجام دادید می توانید مدت زمان بیشتری روی کار متمرکز شوید و به عنوان مثال زگ هشدار ساعتتان را برای 30 دقیقه بعد تنظیم کنید .
رژیم غذایی مناسب
برای متمرکز نگه داشتن مغز ، نیاز به مواد غذایی خاص در برنامه روزانه وجود دارد . تعدادی از بهترین غذاهای مغزی در زیر بیان شده اند ، سعی کنید آن ها را در برنامه غدایی خود بگنجانید :
-
سبزیجات سبز و برگ کلم پیچ ، اسفناج و کلم بروکلی
-
ماهی های چرب مانند ماهی آزاد
-
میوه هایی از خانواده توت ، توت فرنگی ، تمشک ، زغال اخته
-
گردو
-
چای ، قهوه و هر نوشیدنی حاوی کافئین ولی در حد کم
داشتن خواب کافی
میزان خواب تاثیر مستقیمی بر حافظه کوتاه مدت ، طولانی مدت و همچنین تمرکز دارد . میزان توصیه شده خواب برای یک بزرگسال در گروه سنی بین 18 تا 60 ساله ، 7 ساعت یا کمی بیشتر در شبانه روز می باشد . بزرگ تر های مسن تر ممکن است تا 9 ساعت در شب نیز به خواب نیاز داشته باشند . برای جلوگیری از بی خوابی در شب می توانید از توصیه های زیر استفاده کنید :
✔️ از مصرف نوشیدنی های کافئین دار بعد از ساعت شام خودداری کنید .
✔️ تمام دستگاه های الکترونیکی را یک ساعت قبل از خواب خاموش کنید . نور این دستگاه ها می تواند مغز شما را تحریک کرده و از خواب آلودگی شما جلوگیری کند .
✔️ صبر داشته باشید تا چشمانتان سنگین شود ، یک کتاب بخوانید ، یک حمام گرم بگیرید ، یک موسیقی آرام بخش گوش کنید .
✔️ اتاق خواب خود را خنک وساکت نگه دارید.
تعریف یک هدف هوشمند
اگر دلیل عدم تمرکز شما ، پیچیدگی بیش از حد کاری است که قصد انجام آن را دارید ، سعی کنید آن را به قطعات و مراحل کوچکتر تقسیم کنید . زیرا هنگامی که به هدف های کوچکتر دست پیدا می کنید ، احساس می کنید که توانایی تمرکز روی کارهای دیگر را هم دارید و می توانید به هدف هایتان برسید .
هشیار کردن ذهن
آیا هنگامی که نیاز به تمرکز بالا دارید ، ذهنتان مرتبا به جای دیگری منحرف می شود ؟ با این که معمولا همه افراد این نوع انحراف تفکرات را تجربه می کنند و امری طبیعی تلقی می شود ، اما باید تا جایی که می توانید این افکار را کنترل کنید تا بتوانید در صورت لزوم بر کار خاصی متمرکز شوید . برای این منظور می توانید از تکنیک های مدیتیشن ، یوگا ، تمرین تنفس مغزتان را برای تمرکز بیشتر هوشیار تر نگه دارید .
تمرکز روی کار های مشابه
تکالیف و کارهایی را انتخاب کنید که مشابه هستند ، سپس آن ها را با هم همگروه کنید و تک تک انجام دهید . انجام دادن کارهایی که اصطلاحا چند وظیفه ای هستند یعنی به یکدیگر شبیه نیستند بهره وری را تا 40 درصد کاهش می دهد .
استراحت کنید
اختصاص دادن وقتی برای خود راهی عالی برای جلوگیری از فرسودگی شغلی است. اگر از انجام یک فعالیت خاص کلافه شده اید و فکر می کنید از پس انجام آن بر نمی آیید ، برای مدت کوتاهی از آن فعالیت فاصله بگیرید . در چنین شرایطی ، پس از استراحت ، می توانید کارتان را با تمرکز بیشتری به انجام برسانید علاوه بر اینکه این عمل به سلامت روان شما کمک می کند .
کلام آخر
به طور کلی داشتن تمرکز حواس برابر است با دستیابی به بهترین نتیجه با صرف کم ترین انرژی در کمترین زمان . داشتن تمرکز حواس می تواند کیفیت و سرعت تکالیف را افزایش دهد و باعث دستیابی به پیشرفت و موفقیت گردد . به همین منظور برای رسیدن به موفقیت در زندگی شخصی و شغلی می توان از راه هایی برای متمرکز کردن ذهن استفاده کرد . این راه ها شامل داشتن خواب کافی ، مصرف مقدار کمی کافئین و غیره می باشند .
سوالات متداول
1- ✔️ آیا تمرکز حواس باعث کاهش استرس می شود ؟
✔️ تمرکز حواس 4 مزیت عمده دارد که یکی از آن ها کاهش استرس است و نحوه اثرگذاری آن بر استرس نیز در متن مقاله به طور کامل بیان شده است .
2- ✔️ تکنیک پومودورو چگونه می تواند باعث افزایش تمرکز شود ؟
✔️ تکنیک پومودورو با کمک زمان بندی دقیق و قرار دادن زنگ هشدار برای انجام فعالیت ، صورت می گیرد که نحوه اجرای آن به طور کامل در مقاله بیان شده است .
3- ✔️ چگونه می توانیم تمرکز خود را بالا ببریم ؟
✔️ برای افزایش میزان تمرکز راهکار هایی وجود دارد مانند داشتن خواب کافی ، مصرف کافئین ، تعریف یک هدف هوشمند و غیره که برای آشنایی بیشتر با تمامی این راهکار ها می توانید به متن مقاله مراجعه کنید .
پاسخ مشاور: با سلام قرص ریتالین تا زمانی که تاثیرش در بدن وجود داشته باشد به افزایش تمرکز کمک می کند اما عوارض ناخوشایندی دارد و تاثیرات مخربی بر مغز می گذارد زیرا این نوع تمرکز کاملا کاذب است.