یکی از نگرانی هایی که بسیاری از افراد در طول زندگی خود دارند تناسب وزن و اندام هستند. متناسب بودن وزن هم در حفظ سلامتی نقش بسیار مهمی دارد و هم در زیبایی اندام دارد. اما چگونه متوجه شویم که وزن مناسبی داریم یا نه؟ تنها با وزن گیری با وزنه می توانیم به این نکته پی ببریم؟
برای این که دریابیم آیا وزن مناسبی داریم یا نه یکی از شاخص هایی که به ما کمک می کند برای فهم این موضوع شاخص bmi یا شاخص توده بدنی است. شاید برای شما این سوال پیش بیاید که شاخص bmi چیست؟ در ادامه مقاله به بررسی و معرفی این شاخص می پردازیم و نحوه محاسبه آن را توضیح می دهیم.
شاخص bmi چیست
شاخص bmi مخفف body mass index می باشد به معنی شاخص توده بدنی فرمول bmi به این صورت است که وزن فرد را بر حسب کیلوگرم تقسیم بر مجذور قد بر حسب متر می کنیم. یعنی وزن را تقسیم بر قد ضرب در قد می کنیم. این شاخص اندازه دقیق چربی را برای ما مشخص نمی کند ولی به ما می گویند که نسبت چربی به میزان استخوان و ماهیچه چقدر می باشد.
با اندازه گیری bmi تنها می توان سطح چربی بدن را اندازه گیری کرد و نمی توانیم به سلامت یا عدم سلامت فرد و یا چاقی و لاغری فرد پی ببریم. برای اینکه به این نکات پی ببریم باید از فاکتور های دیگری هم در کنار شاخص bmi استفاده کنیم. یکی از معایبی که این روش دارد این است که به استخوان بندی و میزان عضله ای که فرد دارد توجه نمی شود.
یک کیلوگرم عضله و یک کیلوگرم استخوان از نظر وزنی با هم برابر هستند اما حجم آن ها با هم یکی نمی باشد. در مقایسه یک کیلوگرم استخوان با یک کیلوگرم عضله این دو وزن یکسانی دارند اما حجم عضله کم تر و چگالی آن بیش تر می باشد. شاخص توده بدنی یا bmi را می توان هم برای خانم ها و هم برای آقایون اندازه گیری کرد.
کاربرد شاخص bmi چیست
در بخش قبلی توضیح دادیم که شاخص توده بدنی چیست و یک توضیح کوتاه از فرمول آن دادیم. اما توده بدنی bmi چه کاربردی می تواند داشته باشد. این شاخص از یک فرمول ریاضی بسیار کاربردی تشکیل شده است. از این شاخص برای آگاهی نسبت به میزان چربی بدن استفاده می کنند.
با محاسبه bmi ما این توانایی را به دست خواهیم آورد که متوجه شویم آیا در محدوده وزنی سالمی قرار داریم یا خیر. به طور کلی می توان گفت هرچه اندازه این شاخص بیش تر باشد نشان دهنده این است که میزان چربی بدن بیش تر است و فرد در معرض خطر برخی از بیماری ها قرار دارد.
شاخص توده بدنی یا همان bmi در زمینه های پزشکی و ورزشی کاربرد بسیار زیادی دارد. با استفاده از این شاخص می توان مفاهیم گوناگونی را متوجه شد. این مفاهیم عبارتند از اضافه وزن، کمبود وزن و محدوده سالم وزنی. این کمیت ها را می توان در افراد مختلف چه زن و چه مرد بررسی کرد.همچنین از شاخص bmi میتوان برای کودکان هم استفاده کرد. بیش تر افرادی که از چاقی و اضافه وزن رنج می برند از شاخص bmi استفاده می کنند و در مواقع بسیاری دچار استرس و دلشوره می شوند.
Bmi یک شاخص در دسترس است که کار با آن راحت می باشد و بسیاری از پزشکان و به ویژه متخصصین تغذیه از آن استفاده می کنند. با اندازه گیری bmi می توانیم به اضافه وزن یا کمبود وزن پی ببریم و اگر مشکلی وجود داشته باشد و این کمبود و اضافه وزن به حدی باشد که ریسک فاکتور برای سایر بیماری ها باشد می توانیم با تنظیم وزن و توده چربی بدن به وزن ایده آل برسیم و جلوی ابتلا به بیماری های گوناگون مثل را بگیریم. همچنین داشتن وزن مناسب در میان ورزشکاران نیز بسیار اهمیت دارد و آن ها می توانند با استفاده از این شاخص متوجه شوند که توده چربی آن ها چقدر است و اضافه وزن دارند یا نه.
نحوه محاسبه شاخص bmi
شاخص bmi به ما نسبت چربی به عضله و استخوان را در یک فرد نشان می دهد و می توان با استفاده از این شاخص فهمید که آیا فرد اضافه وزن یا کمبود وزن دارد یا اینکه وزن او متناسب است. فرمول bmi عبارت است از وزن فرد به کیلوگرم تقسیم بر مجذور قد به متر یعنی قد ضرب در قد به متر.
شاخص bmi ₌ وزن بر اساس کیلوگرم ÷ مجذور قد بر اساس متر
نحوه محاسبه شاخص bmi به این صورت است که اگر بخواهیم این شاخص را برای فردی با قد 1/6 که وزنی معادل 55 کیلوگرم دارد به دست بیاوریم باید 55 را تقسیم بر 1/6 ضرب در 1/6 کنیم. با توجه به این که وزن نرمال برای یک فرد با قد 160 سانتی متر بین 53 تا 63 کیلوگرم است شاخصی که به دست می آید در حد نرمال است و اضافه وزن یا کمبود وزن را نشان نمی دهد.
همانطور که گفتیم این شاخص میزان توده چربی را نسبت به میزان عضله و استخوان نشان می دهد و در ورزش و پزشکی کاربرد دارد. اما در ورزشکاران حرفیه استفاده از این شاخص زیاد مناسب نیست. به دلیل اینکه حجم بیش تر بدن آن ها را عضله تشکیل داده است و استفاده از این روش برای آن ها زیاد مناسب نمی باشد. در کنار اینکه باید فرمول شاخص توده بدنی را بلد باشید باید بدانید که در هر گروه سنی برای هر قد چه بازه ای وزن نرمال می باشد. برای فهمیدن از وجود اضافه وزن و کمبود وزن شاخص توده بدنی بسیار کاربرد دارد.
تحلیل نتایج محاسبه شاخص bmi
در قسمت قبل بیان کردیم که شاخص bmi برای مشخص کردن اضافه یا کمبود وزن کاربرد دارد که البته بی نقص هم نیست و اشکالاتی نیز دارد. این شاخص یک درک کلی می دهد که آیا اضافه وزن دارید یا بیش از حد لاغر هستید یا نه؟
برای مثال اگر بپرسند فردی با وزن 65 کیلوگرم چاق یا لاغر است اولین سوالی که پیش می آید این است که این وزن در مقابل چه قدی می باشد. برای فردی که 1/9 متر قد دارد وزن 65 کیلوگرم مناسب است و برای فردی که 1/5 متر قد دارد خیلی زیاد است. برای درک این موضوع باید از شاخص توده بدنی استفاده کنیم.
افراد در این شاخص به چهار دسته تقسیم می شوند:
1بیش از حد لاغر : کسانی هستند که شاخص کم تر از 18.5 دارند.
2نرمال : کسانی هستند که شاخص بین 18.5 تا 25 دارند.
3دارای اضافه وزن: کسانی هستند که شاخص بین 25 تا 30 دارند..
4چاق : کسانی که شاخص بیش تر از 30 دارند.
اگر بخواهیم این معیارها را جزیی تر بررسی کنیم به این صورت می باشد.
وضعیت بدنی |
bmi از |
bmiتا |
لاغری به شدت بغرنج |
- |
15 |
لاغری بغرنج |
15 |
16 |
کمبود وزن |
16 |
18.5 |
وزن طبیعی |
18.5 |
25 |
اضافه وزن |
25 |
30 |
کلاس یک چاقی یا ملایم |
30 |
35 |
کلاس دو چاقی یا شدید |
35 |
40 |
کلاس سه چاقی یا بغرنج |
40 |
45 |
کلاس چهار چاقی یا به شدت بغرنج |
45 |
50 |
کلاس پنج چاقی یا ابر چاق |
50 |
60 |
کلاس شش چاقی یا ابر چاق شدید |
60 |
- |
نکته آخر
این افراد بسیار دقیق نیستند زیرا یک نفر با شاخص 27 ممکن است نرمال باشد یا یک نفر با شاخص 25 نیاز داشته باشد چربی خود را آب کند. اما ممکن نیست که شخصی با شاخص 50 نرمال یا لاغر باشد. به همین دلیل می باشد که می گوییم با استفاده از این شاخص می توان درک کلی از بدن خود داشت.
با این شاخص تشخیص دقیق انجام نمی شود و در صورتی که با این شاخص نتیجه چاقی شد باید به متخصص مراجعه کرد. با محاسبه این شاخص شما وقتی نزد متخصص می روید یک معیار کلی از وضعیت وزنی خود داشته باشید.
سوالات متداول
1- ✔️ شاخص bmi چیست؟
✔️ شاخص bmi مخفف body mass index می باشد به معنی شاخص توده بدنی که دارای یک فرمول بوده و در متن مقاله شرح داده شده است.
2- ✔️ کاربرد شاخص bmi چیست؟
✔️ این شاخص از یک فرمول ریاضی بسیار کاربردی تشکیل شده است. از این شاخص برای آگاهی نسبت به میزان چربی بدن استفاده می کنند که در متن مقاله توضیح داده شده است.
3- ✔️ نحوه محاسبه شاخص bmi چیست؟
✔️ شاخص bmi به ما نسبت چربی به عضله و استخوان را در یک فرد نشان می دهد که در متن مقاله به طور کامل نحوه محاسبه آن ارائه شده است.
» حالا دیگه وقت غذا خوردن کودک است
» ورزش در دوران حاملگی ، آری یا خیر !