مزایا و معایب خیال پردازی کودکان

دوران کودکی از جمله دوران شیرینی برای هر انسانی است که در آن هیچگونه محدودیت و غیر ممکنی وجود ندارد. کودکان در این دوره افکاری افسانه ای را در سر می پرورانند که نشان دهنده ی نگرش ها و علایق آن ها می باشد. خیال پردازی در کودکان ممکن است در بعضی موارد والدین را به شدت نگران کند.

والدین شاید گمان کنند که فرزندشان با اختلالات عصبی مواجه است، در صورتی که این موضوع فقط اقتضای سنی آن ها را نشان می دهد که در این دوران نسبت به علایق و خواسته های خود رویاهایی را در سر بپرورانند. در این مقاله به بررسی خیال پردازی در کودکان، علت، مزایا و معایب آن پرداخته شده است.

خیال پردازی در کودکان چگونه است

کودکان با توجه به آنچه که از دنیای پیرامون خود متوجه شده اند و آنچه که علاقه دارند، رویاهایی را در سر می پرورانند که تصویرسازی و زندگی در آن رویا منجر به خیال پردازی کودک می شود. به عنوان مثال کودکی که آرزو دارد همچون پرندگان در آسمان پرواز کند، تعدادی از اسباب بازی های خود را جمع آوری کرده و به این می اندیشد که سوار بر هواپیمای سوپر من خود شده و در حال پرواز بر فراز آسمان ها می باشد. ممکن است کودک به اندازه ای غرق در این بازی و رویا شود که هواپیمای خود را دست گرفته راه می رود یا می دود و شاید با خود سخنانی به زبان آورد.

تمام موارد از این قبیل مربوط به خیال پردازی در کودکان می شود. ممکن است این رویاها به قدری برای کودک اهمیت پیدا کند که او در طول روز با توجه به شرایطی که برایش پدید می آید، مدام سناریوهای مختلف برای خود چیده و به دنبال این باشد که در خیال خود فرو برود. نکته ی مهم این است که کودک این سری از رویاهای خود را واقعی دانسته و به دنبال این است که به صورت مداوم آن ها را در دنیای واقعی متجلی کند.

علت خیال پردازی کودکان چیست

کودکان در طول روز ممکن است شخصیت های واقعی و غیر واقعی زیادی را مشاهده کنند. کودک در دنیای واقعی مربیان یا بستگان خود را مشاهده می کنند که البته افراد حقیقی کمتر در خیال پردازی کودکان موثرند و بیشتر کودکان با مشاهدات دنیای مجازی اقدام به خیال پردازی می کنند.

تماشای یک قهرمان همچون بتمن یا سوپرمن در یک کارتون و یا شخصیت قهرمانی در یک بازی رایانه ای ممکن است کودک را تحریک و تهییج کند. در چنین مواقعی کودک با خود می اندیشد که من هم می توانم مانند این شخصیت ها اقداماتی را انجام دهم. آن گاه برای درگیر کردن خود با این قهرمانان دنیای مجازی را در افکار خود می سازد که منجر به خیال پردازی در کودک می شود.

گاهی از اوقات هم کودک به علت اینکه خلا هایی را در ارتباطات خود دارد، اقدام به گفتگو و زندگی کردن با شخصی مجازی را می کند تا این کمبود خود را جبران کند. به عنوان مثال اگر کودک دوستی نداشته باشد که در مواقع ناراحتی ها او را دلداری بدهد، در خیال خویش دوستی را تصور خواهد کرد که در لحظه های متعددی از روز کنارش بوده و با او تکلم خواهد کرد.

مزایا خیال پردازی در کودک

همانطور که ذکر شد کودکان از سن کم شروع به خیال پردازی کرده و با این کار خود را سرگرم می کنند، خیال پردازی در کودکان مزایای بسیاری داشته که در اینجا مشاهده می کنید.

یکی از ویژگی های کودکان تیزهوش خیال پردازی است، بر طبق نظریه ای معتبر، عنوان شده است که کودکان خیال پرداز معمولا هوش بالایی دارند. علت امر هم این است که این دسته از کودکان مدام دنیای متفاوت با شخصیت های گوناگونی را در ذهن خود متصور می شوند و این عامل سبب می شود که تفکرات و ذهن آن ها گسترش پیدا کند.

از مهمترین فواید خیالپردازی در کودکان این است که کودک در حل و فصل کردن مشکلات خود توانمند می شود. کودک با توجه به اینکه با خیال پردازی در شرایط خیالی مختلفی قرار گرفته است، طبیعتا در هنگام تصمیم گیری در مشکلات از قدرت ذهن بیشتری برخوردار خواهد بود.

خیال پردازی در کودکان به شدت بر تقویت حافظه آن ها کمک می کند. طبق نظریه داروین از هر اندامی که بیشتر و بهینه تر استفاده کنیم، آن اندام تواناتر شده و کارکردی بهتری خواهد داشت. در کودکان هم همین نظریه صدق می کند.

به گونه ای که کودک در موقع رویا پردازی مدام از ذهن خود برای تصویر سازی استفاده می کند و این حرکت او موجب توانمند شدن سیستم فکری او می شود. تحقیقات نشان داده است کسانی که از قدرت تخیل خود استفاده می کنند، 70 درصد کمتر از افراد عادی موجب زوال عقل و حواس پرتی می شوند.

از دیگر فواید خیال پردازی کودکان می توان به افزایش خلاقیت آن ها اشاره کرد. کودکانی که از قدرت تخیل خود استفاده می کنند، سبب می شوند تا سرچشمه های ایده پردازی در نظام فکری آن ها صورت گرفته و خوش فکر و خلاق شوند.

کنجکاوی و تحرک از دیگر مزایا تخیل کودکان می باشد. کودک پس از تصویر سازی شخصیت ها و مکان های مختلف در ذهن خود، در دنیای واقعی خود به به دنبال خیال هایش خواهد بود. به همین منظور سبب خواهد شد که کودک نسبت به بسیاری از وقایع پیرامون خود کنجکاو شود.

معایب خیال پردازی در کودک

بسیاری از والدین هستند که نسبت به خیال پردازی کودکشان نگران هستند. آن ها این عمل در کودک خود را به هذیان گویی تلقی می کنند. البته نباید فراموش کنیم که خیال پردازی با توهم متفاوت هستند و توهم یک اختلال به حساب می آید.

بعضی از خیال پردازی هستند که بسیار خطرساز و مشکل ساز هستند؛ زیرا سبب می شوند که کودک از ریتم زندگی روزانه خود خارج شود. بعضی از کودکانی که اسیر خیال پردازی های مبهم و توهم زا می شوند، به کلی رابطه ی خود را با دنیای بیرون قطع می کنند. این دسته از کودکان اغلب از اتاق خود بیرون نمی آیند و تمایلی به شرکت در جمع ها و مهمانی ها ندارند.

خیالپردازی کودکان ممکن است، تاثیراتی روی تمرکز داشته باشد. کودکی که درگیر خیالبافی های موهون می باشد، قطعا تمرکز کافی بر روی درس خود نخواهد داشت؛ زیرا دنیای خیالی ذهنش موجب می شود که او مدام پرش فکری داشته باشد.

درگیر شدن بیش از حد کودک به عالم تخیلات خود، سبب خواهد شد که او اعتنایی به آموخته های دنیای واقعی خود نداشته باشید. در نتیجه آموزش دادن به این دسته از کودکان سخت خواهد بود.

با خیال پردازی کودک چه کنیم

ابتدا اینکه توجه داشته باشید که از کودکان توقع بیجا نداشته باشید؛ زیرا اقتضای سن آن ها این است که نسبت به علایقشان رویا داشته باشند و برای هر کدام از تمایلات خود خیال پردازی کنند. خیال پردازی در کودکان امر طبیعی است، البته مشروط به اینکه افراطی نشود، پس توجه داشته باشید که به جای مقابله با این موضوع، با آن ها همراه شوید.

یکی از روش های برخورد با کودک خیال پرداز این است که به صورت کنترل شده با او همراه شویم. به عنوان مثال با توجه به خیالات آن ها برایشان داستان و مجلات مربوطه را بخوانیم. اینگونه به خیالات کودک جهت می دهیم که در مسیر صحیح خود حرکت کند. از طرفی دیگر این کار سبب می شود که کودک به مقدار اندکی نسبت به محدودیت ها مطلع شده و رویاهای خود را واقعی تر کند.

از دیگر راه های برخورد و کنترل خیال پردازی در کودکان این است که به شیوه تنفس آن ها دقت کنیم. تنفس بریده بریده در کودکان یا دم و بازدم پرسرعت، باعث تشدید خیال پردازی در کودک می شود، به همین منظور بایستی توجه داشت که در تمرین های کوتاه روزانه، روی نفس کشیدن کودک خود کار کنیم.

اگر دیدید که خیالبافی های کودک خود شدید شده و به حد افراط رسیده است، بهتر است که تغییراتی را در ریتم زندگی او به وجود آورید. به عنوان مثال اسباب بازی های او را تغییر دهید یا اینکه بازی خانه یا مهد کودک او را تغییر دهید.

از مهمترین عواملی که در خیال پردازی کودکان دخیل است، کمیت و کیفیت خواب کودکان است. اگر کودکتان به اندازه ی کافی نخوابد و یا اینکه ساعات خواب او نامنظم باشد، بیشتر در عالم تخیلات فرو رفته و توهمی خواهد شد. بنابراین بی خوابی کودکان یکی از علل خیال پردازی های نابه جا است.

در پایان اینکه هیچگاه در برابر خیال پردازی کودک خود نایستید. یه جای مقابله با رویاپردازی ها، سعی کنید تخیلات کودک را کنترل کرده و به مسیر صحیحی راهنمایی کنید.

خیال پردازی در کودکان از جمله عواملی است که اگر والدین آگاهی دقیقی از آن نداشته باشند، موجب نگرانی آن ها خواهد شد. بایستی توجه داشت که خیالبافی کودکان امر غیرطبیعی نیست و اقتضای سنی آن ها می طلبد که اینگونه تمایلات خود را با فانتزی های خود در هم بیامیزند.

در بسیاری موارد خیال پردازی در کودکان به علت کم توجهی والدین اتفاق خواهد افتاد. هنگامی که والدین زمان کافی را برای کودک خود در نظر نگیرند، طبیعتا کودک در لاک رویاهای خود فرو خواهد رفت. به طور کلی بایستی توجه داشته باشید که خیال پردازی در کودکان به صورت کنترل شده باشد. اگر در این زمینه افراط صورت پذیرد، ممکن است کودک از نظر روانی آسیب های جدی را متحمل شود.

سوالات متداول

1- ✔️ خیالپردازی در کودکان چگونه است؟

✔️ کودکان با توجه به آنچه که از دنیای پیرامون خود متوجه شده اند و آنچه که علاقه دارند، رویاهایی را در سر می پرورانند که در متن مقاله شرح داده شده است.

2- ✔️ علت خیال پردازی کودکان چیست؟

✔️ علت های مثبت و منفی بسیاری می توانند خیالپردازی کودکان را شکل دهند که در متن مقاله شرح آن ارائه شده است.

3- ✔️ فواید خیالپردازی در کودک چیست؟

✔️ کودکان از سن کم شروع به خیال پردازی کرده و با این کار خود را سرگرم می کنند که این عمل مزایایی داشته که در متن مقاله مطرح شده است.