تست وسواس

وسواس از زمان های دور مورد توجه بوده و امروزه شیوع بسیار بالایی دارد، اختلال وسواس فکری عملی یا نام دیگر آن اختلال وسواسی - جبری (OCD) ناتوان کننده است از این رو نیاز به تشخیص و ارزیابی و درمان دارد. تست های وسواس، مجموعه‌ای از پرسش‌هایی که اطلاعات و داده­ های بسیاری را در مورد تشخیص وسواس به دست می دهد، اگر وسواس فکری عملی داشته باشید، در تست وسواس نمرات بالایی کسب خواهید کرد.

تست های وسواس بسیاری در اینترنت وجود دارد که نه تنها برای تشخیص اختلال وسواس کافی نیستند، بلکه حتی می توانند گمراه کننده باشند، تشخیص قطعی هر گونه اختلال روانشناختی همچون وسواس بر عهده پزشک متخصص و روان شناس می‌باشد و آزمون های روانی تنها ابزاری مکمل و کمک کننده جهت تشخیص وسواس به حساب می آیند. در این مقاله اینکه وسواس چیست، انواع تست های وسواس، مزایا و معایب تست های وسواس و نحوه تحلیل تست های وسواس ارائه شده است.

وسواس چیست

ویژگی اصلی وسواس، وجود وسواس های فکری یا عملی مکرر و ناتوان کننده است که وقت بسیاری از فرد می گیرد و روند زندگی معمولی، روابط فرد و کارکرد شغلی او را مختل می کند. بیمار مبتلا به اختلال وسواس فکری عملی ممکن است فقط وسواس فکری و یا فقط وسواس عملی و یا هر دوی آن ها را داشته باشد.

وسواس های فکری افکار، تصاویر، یا تکانه های مزاحم، تکرار شونده و مداومی هستند که به طور ناخواسته و غیر ارادی در فرد ایجاد می شود و موجب اضطراب یا آشفتگی در فرد می گردند. وسواس عملی رفتارها یا پاسخ های ذهنی تکراری، و به ظاهر هدفمندی که بیمار از نظر ذهنی برای عمل کردن به آن ها در خود احساس اجبار می کند. وسواس عملی طبق یک رشته مقررات تشریفاتی یا قالبی انجام می گیرد، مانند خانمی که وسواس فکری در مورد کثیف بودن دستش او را آشفته کرده شاید در طول روز دستش را بالغ بر پنجاه بار بشوید.

وسواس های عملی چون می توانند اضطراب یا آشفتگی نشات گرفته از وسواس را به طور گذرا و موقت کاهش دهند، تقویت می شوند. محتوای وسواس فکری، عملی ممکن است برای هر فردی متفاوت باشد، و فردی که OCD دارد به غیر منطقی بودن افکار مزاحم خود واقف است و سعی می کند آن ها را یا نادیده بگیرد یا متوقف کند اما در نهایت تسلیم می شود. تشخیص به موقع و درمان وسواس - جبری از بروز اختلالات روانی دیگر چون افسردگی و مختل شدن روال زندگی عادی فرد جلوگیری می کند.

حتما بخوانید: وسواس تقارن چیست

 

 

انواع تست های وسواس

آزمون­ های روانی ابزار یا وسیله ­ای ارزشمند، عینی و استاندارد شده است که روان شناسان از طریق آن ها به یک خصوصیت یا مجموعه ای از خصوصیات رفتار فرد یا گروهی از افراد می پردازند. از جمله تست های وسواس معتبر و استاندارد شده که بسیار مورد استفاده قرار می گیرد عبارتند از:

مقیاس وسواس فکری عملی ییل براون (Y-BOCS) پرسشنامه ای برای ارزیابی شدت علائم وسواس فکری (OCD) است. این مقیاس که توسط وین کی گودمن و همکارانش طراحی شده است، وسواس ییل براون شامل ۱۰ سوال است که پنج سوال اول آن شامل افکار وسواسی و پنج سوال دوم آن شامل رفتار های وسواسی می باشد.

پرسشنامه وسواس فکری مادزلی (MOCI)، توسط هاجسون و راچمن برای بررسی مشکلات وسواسی تهیه شده است. تعداد سوالات این پرسشنامه 30 ماده است که آزمودنی به آن پاسخ بله یا خیر می دهد. برای افراد 14 سال و بالاتر مناسب می باشد. عبارات استفاده شده در این تست مربوط به تجربیاتی است که بسیاری از افراد در زندگی روزانه خود با آن سروکار دارند.

پرسشنامه باورهای وسواسی 44-OBQ بـه منظـور تشـخیص و ارزیایی میزان باورهای وسواسی، تهیه شده است. شامل 44 سوال که باورها و نگرش های فرد وسواسی را می سنجد.

تست های وسواس دیگری برای بزرگسالان مانند مقیاس سنجش رفتارهای طیف وسواس (OSBS)، مقیاس خوردن وسواسی (CES)، پرسشنامه OCI-R‌ توسط فوآ و همکاران (2002)، پرسشنامه پادوا (PI)، و حتی تست وسواس در کودکان مانند پرسشنامه وسواس فکری ــ عملی نسخه کودکان (OCI-CV) وجود دارند.

حتما بخوانید: انواع وسواس

مزایا و معایب تست های وسواس

آزمون‌های روانشناختی توسط ارزیابان آموزش دیده و متخصصان بهداشت روان انجام می شود. طی انجام تست های روانشناسی چه به صورت دستی یا به وسیله کامپیوتر پاسخ های فرد را طبق دستورالعمل های دقیق تجویز شده ارزیابی می کند. از جمله مزایای تست های وسواس شامل موارد زیر می شود:

یکی از روشهای رایج جمع آوری اطلاعات در روانشناسی، استفاده از آزمونهاست.

با استفاده از آزمون­ های روانی می ­‌توان به تشخیص بهتری از مشکلات وسواس رسید.

با صرف زمان و هزینه کمتری اطلاعات زیادی را می توان از فردی که دچار وسواس است کسب کرد.

به صورت گروهی جهت پژوهش های روانشناسی می توان به طور همزمان از چند نفر تست را گرفت.

در کنار تمام کاربردها و مزایایی که استفاده از این آزمون ها دارد، تست ها معایبی نیز دارد که عبارتند از:

بحث کارایی، معتبر و پایا بودن این ابزار جای سوال و نیاز به بررسی دارد.

بعضی از تست های روانشناسی شواهد علمی و تجربی معتبری ندارند و نتایج آن ها قابل استفاده نیست.

تفسیر نمرات بدست آمده از تست وسواس در کنار بررسی‌ های دیگری، مانند سن، شرایط خانوادگی، فرهنگ، مصرف دارو و ... باید دیده شود تا معنای آن درک شوند.

ممکن است آزمودنی خواسته یا ناخواسته به سوالات اشتباه پاسخ دهد.

برخی از آزمون های وسواس بسته به فرهنگ متفاوت در هر جامعه ای نیاز به بازنویسی و هنجاریابی در آن فرهنگ را دارد.

بیشتر بخوانید: تست شخصیت شناسی mbti

نحوه تحلیل تست وسواس

یکی از مهم ترین ابزارهای ارزیابی آزمون های روانی هستند که برای تشخیص، طرح ریزی درمان، شناسایی وضعیت کارکرد فرد به روان شناس کمک می کنند و منجر به کسب شناخت و درک بهتر از مشکلات فرد می شوند. هر آزمون روانی برای هر هدفی که ساخته شده باشد، نحوه تجزیه و تحلیل خاص خود را دارد.

یکی از بهترین و دقیق ترین تست های وسواس، تست ییل براون (YBOCS) که دارای 10 سوال گزینه ای، پنج سوال اول،شامل افکار وسواسی و پنج سوال دوم، شامل رفتار های وسواسی برای خود گزارشی می باشد تا میزان افکار وسواسی و رفتار های وسواسی در یک فرد توسط آن تشخیص داده شود و برای افرادی که کمتر از ۱۴ سال سن دارند، مناسب نیست.

آزمودنی 5 گزیته به شرح زیر را با دقت مطالعه می کند سپس براساس حس و حالی که در هفته اخیر داشته است به سوالات پاسخ می دهد. برای هر سوال پنج گزینه (از صفر تا چهار امتیاز) وجود دارد.

0- هیچ

1- خفیف به معنای این که کمتر از 1 ساعت در روز اتفاق می افتد و یا به صورت گهگاهی است.

2- متوسط به معنای این است که 1تا 3 ساعت در یا بصورت مکرر روز اتفاق می افتد،

3- شدید به معنای اینکه بیشتر از 3 ساعت و تا حدود 8 ساعت در روز اتفاق می افتد و یا مزاحمت های بسیار مکرر، بیش از 8 بار در روز و اکثر ساعات روز، 

4- بسیار شدید یعنی بیشتر از 8 ساعت در روز اتفاق می افتد و یا تقریبا بصورت مداوم است. (تعداد دفعات افکار وسواسی به قدری زیاد است که شمارش آن سخت است و کمتر ساعاتی را در روز بدون افکار وسواسی سپری میکنم).

اعدادی در کنار پاسخ های سوالات یک تا ده نوشته شده است، و آزمودنی اعدادی که کنار گزینه های انتخابی او قرار دارد، که با هم آن ها را جمع می کند و هر چه نمره بدست آمده بیشتر باشد، نشان دهنده وسواس فکری عملی بیشتر شخص پاسخ دهنده است و برعکس. نحوه تفسیر و تحلیل تست وسواس ییل براون به شرح زیر می باشد:

اگر نمره کسب شده کمتر از ۱۰ باشد، میزان شدت OCD بسیارخفیف است.

اگر نمره کسب شده بین ۱۵-۱۰ باشد، میزان شدت علایم و نشانه های نسبتا خفیف OCD است.

اگر نمره کسب شده بین ۲۵-۱۶ باشد، میزان شدت علایم و نشانه های متوسط OCD است.

اگر نمره کسب شده بیشتر از ۲۵ باشد، میزان شدت علایم و نشانه های شدید OCD است.

نحوه تحلیل و تفسیر درست از نتایج آزمون های روانشناختی، بر عهده متخصص در این زمینه است و حتما توصیه می شود که از برداشت های شخصی و شتاب زده و غیر حرفه ای خودداری کرده و در این خصوص از متخصصان حوزه بهداشت و سلامت روان که تسلط کافی بر آزمون های روانشناختی داشته باشند کمک گرفته شود.

حتما بخوانید: تست اضطراب بک

 

 

سوالات متداول

1- ✔️ وسواس چیست؟

✔️ ویژگی اصلی وسواس، وجود وسواس های فکری یا عملی مکرر و ناتوان کننده است که وقت بسیاری از فرد می گیرد و روند زندگی معمولی، روابط فرد و کارکرد شغلی او را مختل می کند، جهت کسب اطلاعات بیشتر به متن مقاله مراجعه نمایید.

2- ✔️ انواع تست های وسواس چیست؟

✔️ تست های وسواس معتبر و استاندارد شده ای که بسیار مورد استفاده قرار می گیرد مانند ییل براون، مادزلی، سایر تست های وسواس در متن مقاله به طور کامل عنوان شده است.

3- ✔️ مزایا و معایب تست وسواس چیست؟

✔️ یکی از مزایای استفاده از تست های وسواس، این است که با استفاده از آزمون های روانی می ­‌توان به تشخیص بهتری از مشکلات وسواس رسید یا یکی از معایب استفاده از تست های وسواس بعضی از تست های روانشناسی شواهد علمی و تجربی معتبری ندارند و نتایج آن ها قابل استفاده نیست، سایر مزایا و معایب تست های وسواس در متن مقاله عنوان شده است.