طبق نظریه طرحواره های زندگی، افراد دارای 18 تله و طرحواره هستند و شدت برخی از آن ها بیشتر و شدت برخی کمتر است، یکی از این هجده طرحواره، طرحواره بی اعتمادی-بدرفتاری است. همه انسان ها زمان هایی دچار بی اعتمادی نسبت به دیگران می شوند. اما در صورتی که این بی اعتمادی به صورت مداوم بوده و به آن ها آسیب وارد کند، احتمالا وی دارای این تله است.
در طرحواره بی اعتمادی تصور فرد این بوده که دیگران قصد آسیب زدن به او را دارند و افراد خطرناک هستند. این طرحواره مانند باقی طرحواره ها ریشه در کودکی فرد داشته و نیاز به بررسی دارد تا از آسیب بیشتر فرد در زمینه های مختلف از جمله روابط بین فردی جلوگیری کرد. در این مقاله در مورد طرحواره بی اعتمادی اطلاعات کاملی ارائه شده است.
طرحواره بی اعتمادی - بد رفتاری چیست
جمله معروف افراد با طرحواره بی اعتمادی-بد رفتاری «نمی توانم به کسی اعتماد کنم» است. زمانی که دیگران با آن ها مهربان هستند، نمی توانند تشخیص دهند که واقعی است یا دیگری قصد گول زدن آن ها را دارد. این افراد احساس ناامنی زیاد داشته و افراد و دنیا را خطرناک می پندارند.
همه ما این احساس بی اعتمادی را در طول زندگی تجربه کرده و گاهی احساس می کنیم دیگری قصد فریب یا سوءاستفاده از ما را دارد، اما اگر این ترس شدت و پایداری زیادی داشته باشد، یعنی تله بی اعتمادی در شما زیاد است. به موجب این احساس فرد مدام تصور داشته که دیگران قصد آسیب، سوء استفاده، تحقیر و خیانت به او را دارند و صادق نیستند. آن ها فکر می کنند که دیگران حق او را خورده و از آسیب وی لذت می برند و همین امر در بسیاری مواقع موجب کاهش اعتماد به نفس در آن ها می شود.
افراد با این تله بی اعتمادی اضطراب، دلشوره و ترس داشته و احساس نا امنی و بی پناهی می کنند، بنابراین افکار خود را پنهان و سرکوب کرده و حتی از آن ها فرار می کنند و با دیگران نیز صمیمیت زیادی ایجاد نمی کنند. این افراد معملا اعتماد به نفس زیادی نداشته و گاهی احساس بی ارزشی دارند. به واسطه این بی اعتمادی برخی از این افراد کابوس های شبانه دیده و ذهنشان مدام با افکار منفی پر می شود.
افراد با تله بی اعتمادی به واسطه بی اعتمادی و برای جبران آن بد رفتاری می کنند، البته معمولا آن ها در کودکی خود مورد بد رفتاری واقع شده اند. اگر چه احساس گناه نیز زیاد داشته و احساس نا امیدی و دلسردی به آن ها دست می دهد و در مواقعی منجر به افسردگی می شود.
علائم طرحواره بی اعتمادی - بد رفتاری
برای تشخیص علائم طرحواره بی اعتمادی می توان از موارد زیر استفاده کرد، در صورتی که تعداد زیادی از جملات زیر در مورد شما صدق کند به احتمال زیاد شما داراری این تله زندگی هستید.
من احساس می کنم که دیگران بهترین اتفاقات را برای من نمی خواهند.
من همیشه به دنبال انگیزه های پنهان مردم هستم.
برای من خیلی سخت است که به مردم اعتماد کنم.
احساس می کنم دیر یا زود به من خیانت می شود.
با دیدن اولین نشانه که کسی بر علیه من است، رابطه را قطع می کنم.
من هرگز گارد خود را زمین نمیندازم، من همیشه در حالت آماده باش هستم.
بیشتر مردم تنها به فکر منفعت خود هستند.
من معمولا با آدم های سوء استفاده گر وارد رابطه می شوم.
این طرحواره با اختلالات شخصیت نمایشی، پارانوئید، نمایشی، ضد اجتماعی، مرزی و اسکیزوئید ارتباط داشته و با طرحواره رها شدگی-بی ثباتی همپوشانی دارد.
علت تله بی اعتمادی
معمولا علت ایجاد تله های زندگی ریشه در کودکی فرد داشته و تاثیر سبک فرزند پروری است، اگر طرحواره بی اعتمادی-بدرفتاری در زندگی شما فعال است، ممکن است در اوایل زندگی موقعیت هایی را تجربه کرده باشید که منجر به ایجاد این طرحواره شده است. برای مثال افردی که در سنین پایین مورد کودک آزاری جنسی، روانی یا جسمی واقع شده اند معمولا در بزرگسالی دچار این تله می شوند.
خانواده و یا والدینی که اعتماد را در کودک ایجاد نکرده و در کودکی مدام رفتار های متناقض از خود نشان می دهند و یا مدام به تنبیه کودک پرداخته نیز می توانند منشا این تله باشند. زیر پا گذاشتن هویت فرد توسط والدین و یا محیطی که در آن قرار میگیرد نیز می تواند منجر به بی اعتمادی فرد شود. به طور کلی خانواده های بی عاطفه، سرد و بی مهر، طرد کننده، بی رحم و سنگ دل، تنبیه کننده و تندخو می توانند این طرحواره را در فرد فعال کنند.
تاثیر تله بی اعتمادی
تله های زندگی از جمله طرحواره بی اعتمادی-بدرفتاری تاثیر زیادی در حوزه های مختلف داشته و دیدگه فرد را نسبت به بسیاری موارد بی اعتماد و منفی می کند. در این جا تاثیرات این طرحواره را مشاهده می کنید.
روابط بین فردی:
همانطور که ذکر شد افراد با این طرحواره، به سختی به دیگران اعتماد کرده و مدام تصور می کنند که دیگران قصد سوء استفاده از آن ها را دارند. بنابراین آن ها در دوستیابی با مشکلات زیادی رو به رو می شوند و معمولا به راحتی با کوچک ترین رفتار غلط دیگران ارتباط را کمرنگ و یا قطع می کنند.
رابطه عاطفی:
این افراد در روابط عاطفی نیز مدام اعتراض داشته که طرف مقابل به نیاز های وی توجه نمی کند، رفتار های مشکوک داشته، قابل اعتماد نبوده، از نقطه ضعف های وی سوءاستفاده کرده، در رابطه تنها به دنبال منفعت خود بوده و یا تصور می کنند که او را دوست ندارد.
مشکلات روانی:
این افراد در بزرگسالی مدام دچار خشم و اضطراب شده و در صورت شدت یافتن این طرحواره دچار اختلال شخصیت پارانویید می شوند.
درمان طرحواره بی اعتمادی - بد رفتاری
در درمان تله بی اعتمادی و بد رفتاری از طرحواره درمانی استفاده می شود و درمانگر به وی کمک کرده تا شناخت و احساسات فرد تغییر یابد. برای این درمان ابتدا طرحواره درمانگر به خاطرات ناخوشایند وی در کودکی پرداخته و به او کمک کرده تا درک کند که موقعیت وی نامناسب و آسیب زا بوده است. اما این امر منجر به غیر قابل اعتماد بودن همه افراد نمی شود.
بنابراین در این درمان یاد خواهید گرفت که بین عشقی که به دیگران احساس می کنید و احساس مسئولیتی که دیگران برای اطمینان به شما منتقل می کنند، تمایز قائل شوید. بنابراین نیاز به ایجاد قدرت تشخیص افراد قابل اعتماد از غیر قابل اعتماد هست. این افراد یاد گرفته تا راز های خود را با هر کسی در میان نگذارند، اما به این معنا نیست که با هیچ کس مطرح نکنند.
در این نوع درمان ایجاد ارتباط صمیمی بین فرد و درمانگر بسیار مهم است زیرا فرد بی اعتماد به درمانگر نیز مشکوک می شود. طرحواره درمانگر باید خاطرات وی را در کودکی بررسی کرده و با فردی که مورد کودک آزاری و آسیب های جدی قرار گرفته به نوعی رفتار کند که بتواند اعتماد و امنیت او را بازپروری کند.
سوالات متداول
1- طرحواره بی اعتمادی - بد رفتاری چیست؟
در طرحواره بی اعتمادی تصور فرد این بوده که دیگران قصد آسیب زدن به او را دارند که در متن مقاله توضیح آن ارائه شده است.
2- علائم طرحواره بی اعتمادی و بد رفتاری چیست؟
برای تشخیص علائم طرحواره بی اعتمادی مواردی وجود دارد که در صورتی که در شما وجود داشته باشد، می توانید این تشخیص را روی خود بگذارید که در متن مقاله ذکر شده اند.
3- علت تله بی اعتمادی چیست؟
معمولا دلایل و علت ایجاد تله های زندگی ریشه در کودکی و گذشته فرد داشته که در متن مقاله توضیح آن ارائه شده است.
