خیلی از افراد تعریف روشنی از اینکه روان درمانی چیست؟ مشاوره چیست؟ روانشناسی چیست؟ ندارند و گاها این موارد را با هم یکی می دانند هر چند سه عنوان روان درمانی، روانشناسی و مشاوره با هم همپوشانی دارند اما بین این سه تفاوت هایی وجود دارد، مانند اینکه مشاوره درمان کوتاه مدتی است که بر روی مشکلات، مسائل و موقعیت های فعلی زندگی فرد تمرکز دارد، در حالی که روان شناسی و روان درمانی نسبت به مشاوره، طولانی مدت تر هستند و تمرکز آن ها بر روی فرآیندهای درونی شخص است و به علت اصلی و مسائل هسته ای مربوط به مشکلات فعلی می پردازد تا موجب تغییرات پایدار و رشد شخصی شود.
همین طور نسبت به مشاوره بیشتر به اختلالات روانی و شخصیتی می پردازند. پیدا کردن یک متخصص مناسب برای شروع روند درمانی خود کار ساده ای نیست، و بهتر است یک ارائه دهنده خدمات روانی – درمانی را انتخاب کرد که متناسب با نیاز فرد باشد تا بهترین نتیجه را کسب کند. در این مقاله تعریف روان درمانی چیست، مشاوره چیست، روانشناسی چیست و تفاوت های روان درمانی، مشاوره و روان شناسی ارائه شده است.
روان درمانی چیست
روان درمانی قدرتی استثنایی در ارتقاء سطح سلامت روان، بهبود روابط و شکوفایی خود و گشایش فضای خانواده است. روان درمانی یا درمان روانشناختی، تکنیک ها و مجموعه روش هایی است برای درمان اختلالات روانی به ظاهر در قالب گفتگو اما روانشناس در این فرایند گفتگو به بررسی و ارزیابی تخصصی فکر، احساس و رفتار، گفتار و.... مراجع یا بیمار را بسیار دقیق انجام می گیرد.
به کمک روان درمانی بیمار یا مراجع مهارت های مناسب و درست، نحوه کنترل و مدیریت اوضاع مختلف و نحوه مقابله و رویارویی با چالش های مختلف آموزش داده میشود. انواع گوناگونی از روان درمانی وجود دارد که هر یک رویکرد خود را دارند. شیوه مناسب هر شخص با توجه به وضعیت او، انتخاب میشود. رواندرمانی در رفع مشکلات روانی بسیاری کمک کننده است. مانند:
اختلالات خلقی
اختلالات روان پریشی
مراجعه و اقدام برای روان درمانی به معنای این نیست که فرد دچار بیماری ها و اختلالات نام برده است. برای مثال، روان درمانی میتواند به امور زیر نیز کمک کند:
پیدا کردن راه حل اختلافات زناشویی
رهایی از اضطراب و استرس
هنگام مواجهه با رویدادهای سخت زندگی همچون طلاق، از دست دادن شغل یا عزیزان
هنگام مواجهه با بیماریهای سخت و مزمن، مانند دیابت، سرطان یا سایر بیماری های مزمن
هنگامی مواجهه با تجاوز جنسی
هنگام مواجهه با مشکلات جنسی
درمان بی خوابی یا پرخوابی و مشکلاتی مانند آن به کار گرفته می شود.
مشاوره چیست
مشاوره، کلمه ای عربی به معنای مشورت کردن و اقدام به تشکیل شورا و مشورت با دیگران است. تحولات و تغییراتی که در زندگی رخ میدهد و تجربیات و احساسات ناخوشایندی در زندگی رقم می خورد، در این شرایط ما به هم فکری با دیگران نیاز پیدا می کنیم. مشاور دارای مهارت های علمی روان درمانی است و وظیفه یاری رساندن و ارائه راه حل به مراجع درباره مشکلاتی است که مراجع در شغل، روابط، احساسات و دیگر امور خود مطرح میکند. در چرخه زندگی طبیعی است که با احساسات ناخوشایندی روبرو بشویم اما در صورت تکرار و مداومت حتما از مشاوره کمک بگیرید. مشاوره دارای ابعاد و انواع بسیار گستردهای است از جمله آن عبارتند از:
مشاوره تحصیلی
مشاوره شغلی
مشاوره توانبخشی
مشاور با استفاده از فنون علم روان شناسی به افراد در مراحل مختلف زندگی از جمله تحصیل، کار و خانواده کمک می کند. وظیفه مشاور، حل مشکلات و چالش های پیچیده روانی مراجع نیست، بلکه بیشتر به آنها در راستای نیازهایشان مشاوره می دهد و به پیشگیری و بهبود زندگی افراد سالم کمک می کند.
روانشناسی چیست
روانشناسی مطالعه علمی رفتار و فرایندهای روانی در موجودات زنده است. رفتار شامل همه حرکات، اعمال و رفتار قابل مشاهده آشکار و غیر آشکار در فرد می شود، و منظور از فرایندهای روانی هم احساس، ادراک، تفکر، هوش، شخصیت، هیجان و انگیزش و حافظه… است. شاخه های روانشناسی عبارتند از:
روانشناسی بالینی
روانشناسی شناختی
روانشناسی تکاملی
روانشناسی قانونی
روانشناسی سلامت
عصب روانشناسی
روانشناسی شغلی
روانشناسی اجتماعی
روانشناسی در این شاخه ها، همان طور که از عنوان این شاخه ها مشخص است علاوه بر مطالعه رفتار و فرایندهای روانی به بررسی مغز و کارکردهای آن و نقش آن در رفتار و فرایند های روانی، به اختلالات روانی و مشکلات سازگاری، بررسی سلامـت روان و بهداشت روان، کمک به بهبود عملکرد انسان ها، مدیریت و مداخله در بحران نیز می پردازد.
رویکردهای مختلفی در روان شناسی مانند زیست شناختی، روانکاوی، رفتارگرایی، شناختی و انسان گرایی وجود دارد، گاها روانشناسان سعی می کنند با ترکیب رویکردهای متفاوت روانشناسی بهترین نتیجه را بسته به موقعیت مراجع بدست آورند. روان درمانی از طریق یکی از این رویکردها یا تلفیقی از آن ها به کمک روانشناس می آید تا به حل مشکلات روحی و روانی فرد بپردازد.
تفاوت روان درمانی و مشاوره و روانشناسی
روان درمانی فرایندی است که یک روانشناس توسط آن به بررسی وضعیت روانی مراجع خود میپردازد و کمک میکند تا فرد بتواند عملکرد شخصی، تحصیلی و شغلی و اجتماعی خود را در طول زندگی حفظ کند، بنابراین در صورتی که مراجع به انواع بیماری های روانی مانند اضطراب، افسردگی و … مبتلا باشد، مشاور نمی تواند به او کمک کند و باید اختلال او توسط روانشناس و یا در صورت نیاز روانپزشک تشخیص داده و درمان شود. سایر تفاوت های روان درمانی، مشاوره و روانشناسی عبارتند از:
هدف مشاوره، پیشگیری و بهبود زندگی سالم، ولی هدف روانشناسی و روان درمانی، معالجه و درمان است.
به گذشته در مشاوره کمتر اما در روانشناسی و رواندرمانی به گذشته و ریشه یابی مسائل پرداخته می شود.
مشاور اختلالات روانی را نمی تواند درمان کند و این کار بیشتر توسط روانشناس از طریق روان درمانی صورت می گیرد.
خدمات مشاوره بیشتر در مدارس و نهاد های اجتماعی و تربیتی انجام می شود، در حالی که معمولا روانشناسی و روان درمانی با امور روانی سر و کار دارد.
اگر به راهنمایی و مشاوره درباره یک موضوع مشخص در حال حاضر مشکل جدی ندارید، می توانید از مشاور کمک بگیرید. اما اگر مشکلی دارید که تا حدی جدی است و یا در گذشته هم کم و بیش وجود داشته و یا چندین مساله و مشکل مختلف دارید، بهتر است به روانشناس مراجعه کنید.
سوالات متداول
1- ✔️ روان درمانی چیست؟
✔️ روان درمانی، تکنیک ها و مجموعه روش هایی برای درمان اختلالات روانی به ظاهر در قالب گفتگو صورت می گیرد اما روانشناس در این فرایند گفتگو به بررسی و ارزیابی تخصصی مراجع یا بیمار می پردازد، توضیحات بیشتر در متن مقاله ارائه شده است.
2- ✔️ مشاوره چیست؟
✔️ مشاور داری مهارت های علمی روان درمانی است و وظیفه یاری رساندن و ارائه راه حل به مراجع دارد توضیحات بیشتر در متن مقاله ارائه شده است.
3- ✔️ تفاوت روان درمانی، مشاوره و روانشناسی چیست؟
✔️ هدف مشاوره، پیشگیری و بهبود زندگی سالم، ولی هدف روانشناسی و روان درمانی، معالجه و درمان است، جهت کسب اطلاعات بیشتر از تفاوت ها به متن مقاله مراجعه نمایید.
» سازمان نظام روانشناسی و مشاوره
» منابع کارشناسی ارشد روانشناسی