از دیر باز ترتیب تولد که در واقع به ترتیب به دنیا آمدن خواهران و برادران گفته می شود، مورد توجه افراد بوده و بسیاری به بررسی این مسئله و ارتباط آن با شخصیت و نوع رفتار افراد پرداخته اند. این نظریه ابتدا توسط آلفرد آدلر بیان شد و او معتقد بود ترتیب تولد افراد بر روی شخصیتشان تاثیر دارد.
در بسیاری مواقع در علم روانشناسی، ترتیب تولد برای پیش بینی موفقیت، رفاه، شغل و موارد دیگر استفاده شده است. اما آیا واقعاً بر شخصیت شما و آنچه در زندگی انجام می دهید تأثیر می گذارد؟ در این مقاله نگاهی دقیق تر به حقیقت و علم پشت ترتیب تولد داریم.
ترتیب تولد چیست
آلفرد آدلر یک روان تحلیلگر بوده که در سال 1870 به دنیا آمد است، وی با زیگموند فروید همکاری داشته و یکی از نظریات معروف وی ترتیب تولد است. نظریه ترتیب تولد وی توضیح می دهد که چگونه محیط خانواده افکار و رفتار های کودک را شکل می دهد. بر اساس نظریه وی در پنج گروه ارائه شده است، فرزند اول، فرزند دوم، فرزند وسط در خانواده حداقل سه فرزندی، فرزند آخر، تک فرزند.
نظریه ترتیب تولد او توضیح می دهد که چگونه محیط خانواده افکار و رفتارهای کودک را شکل می دهد، هنگامی که کودک در خانواده ای متولد می شود، ویژگی های شخصیتی مرتبط با ترتیب تولد لزوما وجود ندارد.
فروید نیز تصور می کرد که اولین فرزندان از همه سازگارترند و یا آدلر فکر می کرد فرزند اول دارای بیماری روانی نوروتیک بوده زیرا احساس می کند که از تخت سلطنتی خود کنار گذاشته شده است. به طور کلی اغلب تصور این است که ترتیب تولد تاثیر عمیق و ماندگاری بر رشد روانی افراد دارد، البته برخی تحقیقات اخیر به طور مداوم نشان داده است که کودکانی که زودتر به دنیا میآیند به طور متوسط در معیارهای هوش نمره بالاتری کسب میکنند، اما اثر قوی ترتیب تولد بر شخصیت صفر یا تقریباً صفر است.
تاثیر خانواده در شخصیت ناشی از ترتیب تولد
اکثر محققان در مورد ترتیب تولد فرزندان، عقیده داشته که عوامل مختلفی بر روی این حوزه تاثیر دارند، در این جا تاثیر عوامل مختلف خانواده در شخصیت ناشی از ترتیب تولد مطرح شده است.
بیولوژی:
کودکان بسیاری از صفات و ویژگی ها را از والدین خود به ارث می برند، این ها شامل هوش، شجاعت و ویژگی های فیزیکی است.
اجتماع:
با تعامل و ارتباط در اجتماع و گروه های اجتماعی، کودکان رفتار ها و الگو های فکری را یاد می گیرند.
فرهنگ:
کودکی که در درون یک فرهنگ رشد می کند، آگاهانه یا ناخودآگاه صفاتی را می پذیرد که با باورها و هنجارهای فرهنگ سازگار است و بر تاثیرات ترتیب تولد نیز موثر است.
محیط اطراف:
محیط اطراف فرد اغلب بر رشد شخصیت تأثیر می گذارد. به عنوان مثال، شخصیت افرادی که در یک منطقه روستایی رشد می کنند، اغلب بسیار متفاوت از افرادی است که در یک محیط شهری زندگی می کنند.
بر حسب موقعیت:
با رشد کودک، موقعیت های مختلفی نیز برای وی به وجود می آید که به او کمک می کند تا جنبه های شخصیتی خود را تطبیق داده و یا تغییر دهد، این می تواند شامل ملاقات با دوستان جدید، تجربه یک ضربه روحی یا البته، استقبال از یک خواهر یا برادر جدید باشد.
تاثیر ترتیب تولد بر شخصیت فرزندان
گرچه که عوامل بسیاری از جمله محیط خانوادگی و سبک فرزند پروری، بر شخصیت کودک تاثیر دارد اما ویژگی های زیر نمونه ای از تاثیر ترتیب تولد بر شخصیت است.
تک فرزند
این کودکان بیشتر از کودکانی که خواهر و برادر دارند از سوی بزرگسالان مورد توجه قرار می گیرند، و اولین تعاملاتشان با افراد بزرگسال است، بنابراین به مرور آن ها حس بزرگسال کوچک بودن دارند. ویژگی های این افراد شامل موارد زیر است:
-
بالغ تر از همسالان
-
خود محور
-
استفاده از زبان والدین
-
حساس
-
نازپرورده و لوس
-
علاقه به مرکز توجه بودن
-
احساس نا عدالتی کردن در صورت عدم رسیدن به خواسته های خود
-
گاهی امتناع از همکاری با دیگران
-
تمایل به رفتار بزرگسالانه و ارتباط نه چندان خوب با همسالان
-
بازی روانی راه انداختن برای رسیدن به خواسته خود
فرزند اول
از آن جایی که فرزند اول عادت دارد تا زمانی که برادر یا خواهر کوچکتر از راه برسد، تک فرزند باشد، ممکن است برخی از خصوصیات تک فرزندی را از خود نشان دهد. همچنین، فرزند اول ممکن است این ویژگی های شخصیتی ترتیب تولد را داشته باشد:
-
به دست آورنده و رهبر
-
احساس برتری نسبت به سایر فرزندان
-
احساس بی توجهی و بی مهری به واسطه تولد فرزند دوم
-
تمرکز بر روی درست بودن چیز ها و کنترلگر
-
استفاده از رفتار های بد و خوب برای جلب توجه والدین
-
رئیس یا مستبد
-
تلاش برای جلب رضایت دیگران
-
قابل اعتماد
-
محافظ یا کمک کننده برای دیگران
فرزند دوم
فرزند دوم و فرزندان وسط زندگی خود را با تقسیم توجه والدین به فرزند اول آغاز کردند، با داشتن یک خواهر یا برادر بزرگتر به عنوان الگو، فرزند دوم اغلب سعی می کند به آنها برسد و آدلر معتقد بود که فرزند دوم معمولا سازگار تر است. در این جا ویژگی های این افراد نوشته شده است:
-
رقابتی تر
-
عدم توجه بی دریغ والدین
-
خوشایند مردم
-
صلح طلب
-
سرکش
-
مستقل
فرزند وسط
شاید در مورد سندروم کودک وسط شنیده باشید، با توجه به تغییرات قابل توجهیکه آنها در اوایل زندگی باهاش دست و پنجه نرم می کنند، جای تعجب نیست که ممکن است ناامید یا عصبانی شوند. آنها نه تنها موقعیت کوچکترین فرزند بودن خود را از دست می دهند، بلکه باید توجه والدین نسبت به خود را با خواهر و برادرهای بزرگتر و کوچکتر تقسیم کنند. بچههای وسط خانوادههای بزرگ تر معمولاً به اندازه بچه های وسط مجرد رقابتی نیستند، زیرا توجه والدین به آن ها کمتر است. ویژگی های کودک وسط عبارتند از:
-
احساس ناعادلانه بودن زندگی
-
احساس دوست داشته نشدن یا کنار گذاشته شدن
-
نداشتن حقوق و وظایف بزرگ ترین خواهر یا برادر یا امتیازات کوچکترین را
-
سازگار
-
بی صبر
-
برونگرا و پرحاشیه
-
یادگیری رفتار با برادر و خواهر کوچک تر یا بزرگتر
-
رفتار خشن تر با خواهر و برادر کوچکتر
-
احساس فشرده شدن در محیط خانواده
فرزند آخر
در ترتیب تولد، آخرین فرزند متولد شده را نمی توان توسط یک خواهر یا برادر کوچکتر از سلطنت خلع کرد. فرزند آخر خانواده تمایل بیشتری به جلب توجه والدین دارد، زیرا خواهر و برادر بزرگتر در حال رشد و مستقل شدن هستند. ویژگی های او شامل موارد زیر است:
-
جذاب و برونگرا
-
حس تحقیر داشتن
-
مورد توجه
-
توانایی رفتار مانند تک فرزند
-
در مواقعی جدی گرفته نشدن
-
انتظار مسئولیت پذیری و تصمیم گیری از دیگران
-
در تحول و رشد گاهی سریع تر، برای رسیدن به باقی خواهر ها و برادر ها
ترتیب تولد و سلامتی
برخی افراد فکر می کنند ترتیب تولد بر سلامتی تأثیر می گذارد. مطالعات نشان می دهد که اگر شما بزرگترین فرزند باشید، به احتمال زیاد وزن کمتری نسبت به خواهر و برادرتان هنگام تولد دارید. کودکانی که دیرتر به دنیا می آیند به دلیل تصادفات غیر قابل اجتناب، خطر بستری شدن در بیمارستان را ممکن است داشته باشند.
این می تواند به عدم توجه والدین در یک خانواده پرجمعیت مرتبط باشد. خواهر و برادرهای کوچکتر ممکن است در دوران بلوغ و بزرگسالی با سلامت روانی دست و پنجه نرم کنند و احتمال بیشتری دارد که به دلایل مربوط به الکل در بیمارستان بستری شوند. به طور کلی، محققان دریافتند که بیشتر تفاوت های ترتیب تولد به این دلیل است که والدین شما انتخاب میکنند زمان و منابع خود را در کجا خرج کنند.
سوالات متداول
1- ترتیب تولد چیست؟
ظریه ترتیب تولد وی توضیح می دهد که چگونه محیط خانواده افکار و رفتار های کودک را شکل می دهد که در متن مقاله مطرح شده است.
2- تاثیر خانواده در شخصیت ناشی از ترتیب تولد چیست؟
اکثر محققان در مورد ترتیب تولد فرزندان، عقیده داشته که عوامل مختلفی بر روی این حوزه تاثیر دارند که در متن مقاله شرح داده شده است.
3- تاثیر ترتیب تولد بر شخصیت فرزندان چیست؟
تاثیر ترتیب تولد بر شخصیت فرزندان تا حدی ثابت شده و یک اصل کلی است که در متن مقاله توضیح آن ارائه شده است.
پاسخ مشاور: سلام مهم این است که با این احساسات کنار بیایید و بتوانید آنها را حل کنید. خشم و نفرت نسبت به اعضای خانواده، می تواند آسیب زننده باشد و بر روی زندگی شما تاثیرات منفی بگذارد، حتما از متخصص روانشناسی کمک بگیرید .
پاسخ مشاور: سلام هیچ یک از خصوصیات شخصیتی افراد با ترتیب تولد به طور کامل مشخص نمی شود و عوامل دیگری نیز بر روی شخصیت تاثیر گذار هستند. بله ممکنه که تمام ویژگی های ذکر شده در فرزند اول در مورد شما صدق نکنه ولی طبق یافته های روانشناسی اکثریت فرزندان اول این ویژگی ها را دارند.