افزایش تمرکز در کودکان

بسیاری از والدین نگران هستند و دائم می گویند فرزند من حواس پرت است، بی دقتی می کند و یا تمرکز کافی در یادگیری مطالب جدید ندارد و دوست دارند قدرت تمرکز را در کودکان خود افزایش دهند. در حال حاضر داشتن تمرکز و حضور ذهن، نیاز تمام کودکان قرن بیست و یکم است، اما باید بپذیریم قطعا عواملی وجود دارد که حواس کودک را پرت می کند و نمی گذارد تمرکز لازم را حفظ کند. 

کودک نیز ابدا نمی تواند تمام ذهن خود را تمام و کمال و به طور مطلق در اختیار یک موضوع قرار بدهد، پس نباید انتظار غیر واقع بینانه از کودک داشته باشیم. در مواقعی که والدین عملکرد کودکشان را به هنگام انجام فعالیت هایی که نیاز به تمرکز دارد، ضعیف ارزیابی می کنند نگران شده و درصدد یادگیری راهکارهایی برای افزایش تمرکز در فرزندشان می گردند. در این مقاله تمرکز در کودکان چیست، علل عدم تمرکز در کودکان و راهکارهای افزایش تمرکز در کودکان ارائه شده است.

تمرکز در کودکان چیست

تمرکز حواس یک تلاش ذهنی برای انسجام بخشیدن به فکر و جمع و جور کردن آن است. در واقع زمانی که صحبت از افزایش تمرکز در کودکان می شود، هدف این است که با به حداقل رساندن عوامل حواس پرتی، تمرکز حواس را در کودکان افزایش دهیم. بعضی از عوامل حواس پرتی در کودکان منشا بیرونی و محیطی، مانند سرو صدای بیرون و بعضی دیگر منشا ذهنی و درونی دارند، مانند تخیلاتی که در ذهن کودک است.

طبق این تعریف متوجه می شویم با تغییر محیط بیرونی و یا دورنی قدرت ذهن و تمرکز در انسان ها قابل تغییر است و همچنین تمرکز در افراد مختلف نسبت به یکدیگر فرق دارد. کودکان زیادی هستند که در یادگیری و تحصیل مشکل دارند، از خود خستگی و بی حوصلگی نشان می دهند، تکالیف مدرسه شان را به درستی انجام نمی دهند و نمی توانند آن ها را به اتمام برسانند.

تعداد زیادی از کودکان دچار نا توانایی‌ های یادگیری و یا ضعف در حافظه هستند و یا از عدم تمرکز و توجه رنج می‌ برند. در نتیجه این کودکان اعتماد به نفس شان در زمینه یادگیری پایین می آید، انگیزه‌ پیشرفت شان را از دست می‌دهند و یا برخی از آن‌ ها دچار درماندگی آموخته شده می‌ شوند. والدین ممکن است، بدون بررسی دقیق و لازم در این کودکان تشخیص اختلال های بیش فعالی یا اختلالات یادگیری بدهند، در حالی که جهت هر گونه تشخیص گذاری باید از متخصص روانشناسی کمک گرفت.

علل عدم تمرکز در کودکان

کودکان سرشار از انرژی هستند و به بازی و شیطنت علاقه دارند، به همین خاطر به نسبت بزرگسالان از مدت زمان تمرکز کمتری برخوردارند و همین امر در عدم تمرکز آن ها به فعالیت هایی همچون درس خواندن منجر می گردد. برای درمان عدم تمرکز در کودکان ابتدا باید عواملی را که باعث حواس پرتی و عدم تمرکز در کودکان می شود را شناسایی کرد، از جمله این علت ها عبارتند از:

انجام چندکار به طور همزمان مانند انجام تکالیف و تماشای تلویزیون

ضعیف شدن بینایی یا شنوایی

عدم احساس امنیت کودک از لحاظ معنوی و مادی

اذیت و آزار دیگران

اختلال بیش فعالی

انجام بازی های رایانه ای

خستگی و بی خوابی

اضطراب یا افسردگی

مشکلات ارتباطی، اقتصادی و اجتماعی در خانواده

وجود تنبیه (زبانی یا بدنی) در خانواده

عدم وجود محبت و نشاط در خانواده

تاثیر اعتیاد به مواد مخدر یا الکل در خانواده

انتظارات بیش از ظرفیت کودک

مقایسه کردن با همسالان و هم کلاسی ها

ناراحتی های جسمی و روانی در قبل، هنگام و بعد از زایمان مادر

راه های افزایش تمرکز در کودکان

مهم ترین شرط در ایجاد تمرکز حواس در کودکان علاقه است. هر چه کودک به فعالیتی علاقه بیشتری پیدا کند و برایش آن کار لذت بیشتری را به همراه داشته باشد، تمرکز او هم بالا می رود. در واقع تا علاقه نباشد از تمرکز نیز خبری نیست تا تمرکز نباشد از حافظه خبری نیست و آنجا که علاقه است فرد می تواند به موفقیت و پیشرفت برسد. دانستن راه های تقویت حافظه و تمرکز بسیار مفید است و افراد وقتی چگونگی تمرکز کردن را یاد بگیرند، شاهد پیشرفت و بهبود چشمگیری در امور خود می شوند، از جمله این راه ها عبارتند از:

قرار دادن کودک در محیط هایی که کمتر دچار حواس پرتی می شود. برای مثال نور پردازی خوبی در محیط باشد، تلویزیون یا سرو صداهایی مانند تلفن صحبت کردن مادر کودک را دچار حواس پرتی می کند. بنابراین تلفن های همراه، آیپد و غیره خاموش یا در جاهای دیگری نگهداری شود. تمام نیازهای کودک مانند مداد رنگی ها، کتاب هایی که به آن ها نیاز دارد و حتی آب را بر روی میز و یا نزدیک او قرار داده شود.

روش های آموزشی برای کودک جذاب و بازی گونه باشد. بازی ها خصوصا بازی های تمرکزی و فکری به افزایش تمرکز در کودکان کمک می کند.

با بهبود شیوه یادگیری و بکارگیری روش های بصری، شنوایی و جنبشی در کودکان و شناخت اینکه کدام یک از این روش ها دقت و توجه کودک را بالا می برد، می توان به یادگیری بهتر و افزایش تمرکز در کودک کمک کرد، همین طور کودکان اطلاعات بصری را بهتر درک می کنند، تهیه فلش کارت، نقاشی کردن هم از راه های دیگری است که در جهت افزایش تمرکز در کودکان می توان از آن ها بهره برد.

خواب و استراحت کافی مغز را تازه می کند و تمرکز را بالا می برد. پس از استراحت کافی و خوب کودکان می توانند، بهترین تمرکز را داشته باشند. همان طور که گفته شد، خستگی یا بی خوابی کودکان یکی از عوامل عدم تمرکز است، بنابراین کودک باید استراحت کافی داشته باشد.

دانش آموز به هنگام ارائه درس سر خود را به حالت خوابیده به روی میز قرار ندهد و صاف و درست بشیند.

نظم داشتن در امور روزانه خود بر تمرکز حواس می افزاید.

تغذیه سالم برای کودکان ارتباط مستقیم به این دارد که توجه و تمرکز کودک بالا برود. خوردن هله و هوله و یا غذاهای پر قند کودک را دچار عدم تمرکز می کند و خوردن غذاهای حاوی پروتیئن مانند بادام، تخم مرغ و گوشت تمرکز کودک را افزایش می دهد، و مصرف کافئین را در کودکان به دلیل دوز ناسالمی از شکر در آن ها وجود دارد و موجب اضطراب در کودک می شود باید به حداقل برسد.

وظایف بزرگتر را به وظایف کوچک تر تقسیم کنیم حتی در کارهای خانه نیز می توان از این تکنیک برای افزایش تمرکز در کودکان استفاده کرد.

روش صحیح نفس کشیدن و تنفس عمیق با تصاویر بصری مثبت به مغز فرصت می دهد تا مهارت های جدید را بهتر و با تمرکز بیشتر یاد بگیرد. 

اضطراب و افسردگی و عدم آرامش را در کودک از بین ببرید و روحیه آن ها را تقویت نمایید. زیرا تاثیرات منفی بر یادگیری و توجه و تمرکز دارد.

پاداش هایی را برای کودک خود در نظر بگیرید نیاز نیست حتما شکلات یا اسباب بازی باشد، گاه یک لبخند یا نوازش والدین برای کودک پاداش به حساب می آید و کودک تقویت می شود تا تمرکز و توجه خود را به هنگام انجام فعالیت ها بالا ببرد.

سوالات متداول

1- ✔️ تمرکز در کودکان به چه معناست؟

✔️ تمرکز حواس یک تلاش ذهنی برای انسجام بخشیدن به فکر و جمع و جور کردن آن است، جهت کسب اطلاعات بیشتر به متن مقاله مراجعه نمایید.

2- ✔️ علل عدم تمرکز در کودکان چیست؟

✔️ برای درمان عدم تمرکز در کودکان ابتدا باید عواملی را که باعث عدم تمرکز در کودکان می شود را شناسایی کرد، از جمله این علت ها، انجام چندکار به طور همزمان است، سایر علت ها در متن مقاله ارائه شده است.

3- ✔️ راه های افزایش تمرکز در کودکان چیست؟

✔️ دانستن راه های تقویت حافظه و تمرکز بسیار مفید است، از جمله این راه ها ایجاد علاقه در کودک، روش های آموزشی جذاب و بازی گونه است، سایر راه های افزایش تمرکز در متن مقاله ارائه شده است.