انسان، احساس نياز به معاشرت صميمانه و همدلي و همراهي با ديگران دارد، از این رو تا حدودی به نزدیکانش وابستگی دارد، ولی مشکل زمانی آغاز می شود که این وابستگی حالتی بیمار گونه و افراطی پیدا می کند. یکی از دلایل شايع برای چنين وضعيتی، وجود اختلال در شخصيت افراد است. بيماران مبتلا به اين حالت، نيازهای خود را تحت الشعاع نیازهای ديگران قرار می دهند.
فرد برای رفع نیازهای خود به دیگران وابسته است و اگر برای مدتی کوتاه تنها بمانند، احساس ناراحتی زیادی می کنند. افراد مبتلا به اختلال شخصیت وابسته یا DPD نیاز مفرط به این دارند که توسط دیگران به او رسیدگی کنند و این باعث می شود به دیگران بچسبند و رفتار مطیعانه ای را در پیش بگیرند، در این مقاله اختلال شخصیت وابسته چیست، علائم اختلال شخصیت وابسته و درمان اختلال شخصیت وابسته در متن مقاله ارائه شده است.
اختلال شخصیت وابسته چیست؟
همه انسان ها گاهی اوقات در کارهای خود از ديگران کمک می خواهند و گاهی نسبت به فردی خاص احساس دلبستگی و وابستگی عاطفی زيادی می کنند و تمايل دارند که بيش تر اوقات در کنار او باشند. اين حالت ها در حد مشخصی، طبيعی به حساب می آیند و حتی فقدان آن ها می تواند به منزله بيماری باشد. اما افرادی که به اختلال شخصيت وابسته مبتلا هستند، به صورت افراطی به دیگران وابسته اند و به طور مداوم به اطمينان جويی از سوی ديگران نياز دارند، عدم تحمل تنهايی و حساسيت داشتن به طرد شدن در آن ها زياد ديده می شود، با ديگران بيش از حد موافق اند، به عبارتی مهارت جرات ورزی در مخالفت کردن با ديگران را ندارند.
.jpg)
آن ها قادر نيستند به ميل خود عمل کنند و حتی قادر به تصمیم گیری در امور ساده زندگی خود نیستند و در انتخاب های خود مدام به دنبال دریافت اطمینان از سوی دیگران هستند، از اين که ديگران آن ها را ترک کنند به شدت می ترسند. مدام نياز به تاييد ديگران دارند و در روابط بين فردی خود مرزی ندارند، يعنی به راحتی به ديگران اجازه می دهند که حقوق آن ها را زير پا بگذارند.
برای انجام دادن هر کاری تمامی جنبه های منفی آن را در نظر می گیرند و به همین خاطر از انجام مستقل کارها وحشت دارند. اين اختلال در اوايل بزرگسالی آغاز و در زمينه های گوناگون ظاهر می گردد، و با طرحواره وابستگی، اطاعت و ایثار همبودی دارد. اگرچه وابسته بودن و اتکای به ديگران ويژگی اساسی اختلال شخصيت وابسته است، اما تا وقتی نشانه های ديگری که در کتاب راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی انجمن روانپزشکی آمریکا (DSM) ذکر شده، وجود نداشته باشد نمی توان گفت که فرد دارای اختلال شخصيت وابسته است.
علائم اختلال شخصیت وابسته
فردی که دچار اختلال شخصیت وابسته یا DPD است، حاضر به انجام هر کاری در جهت کسب توجه طرف مقابل و رفع نیازهای او است. این افراد همیشه فکر می کنند، اگر طرف مقابل شان نباشد آنها نمی توانند روی پای خودشان بایستند و از عهده امورات زندگی خود بر بیایند و یا در مقابل چالش های زندگی مقاومت و تاب آوری کنند. زندگی با فرد وابسته بسیار وحشتناک است، شاید در روزهای ابتدای آشنایی یا دوران نامزدی این وابسته بودن شیرین و دوست داشتنی به نظر بیاید، اما به مرور و در درازمدت زندگی با چنین فردی زیر یک سقف آزاردهنده خواهد بود. از این رو علائم وابسته ها را بشناسید و از آن ها دوری کنید، این علائم عبارتند از:
در تصمیم گیری امور روزمره بدون کسب اطمینان و نظر پرسیدن از دیگران توانایی ندارد.
مسئولیت غالب حیطه های مهم زندگی را به عهده دیگران می گذارد.
به خاطر ترس از تنهایی یا ترس از رها شدن، از مخالفت با دیگران یا حتی اظهار نظر پرهیز می کند.
به دلیل اینکه به توانایی هایش اطمینان ندارد، در شروع یا پایان کارها مشکل دارد.
به دیگران بیش از حد اهمیت می دهد و برای اینکه مبادا آنها را از دست بدهد، گاه تن به کارهایی می دهد که برای خودش خوشایند نیست.
.jpg)
وقتی قرار باشد رابطه ای را به پایان ببرد، از ترس تنهایی، سریع سراغ جانشین می گردد.
خیلی نگران است که به تنهایی نتواند از خودش مراقبت کند.
به ساده لوح بودن و خیال پردازی تمایل دارد.
به تحمل بدرفتاری و سوء استفاده از دیگران تمایل دارد.
نیازهای دیگران در مقایسه با نیازهای خودشان در الویت قرار دارد.
درمان اختلال شخصیت وابسته
افرادی که در دوران کودکی توسط والدین بیش از اندازه مقتدر یا بیش از اندازه محافظت کننده تربیت شده اند یا افرادی که در کودکی به امراض جسمانی مبتلا بوده اند و یا اضطراب جدایی داشتند، بیشتر در معرض دچار شدن به اختلال شخصیت وابسته هستند. رویکردهای درمانی متعددی برای اختلال شخصیت وابسته یا DPD وجود دارد، پایه اصلی درمان بر روش های غیر دارویی متمرکز شده اند. از جمله درمان های اختلال شخصیت وابسته عبارتند از:
اولین و مهم ترین قدم در درمان مبتلایان به علائم DPD، این است که فرد به کمک درمانگر اعتماد به نفس، جرات مندی و توانایی مستقل عمل کردن از دیگران را در خود افزایش دهد، و در عین حفظ روابط نزدیک و معنادار را در خود ایجاد کند، هر چند ایجاد این تغییرات نیاز به زمان دارد. بنابراین صبر و حوصله و شکیبایی کمک زیادی به درمان این اختلال می کند.
از روش های مهم دیگر درمان وابستگی، رفتار درمانی است که در آن به افراد برای فعال تر، جرأتمند تر و مستقل تر شدن کمک می شود و به آن ها نحوه ایجاد روابط سالم را می آموزد. در کنار جرات آموزی ممکن است، از گروه درمانی و خانواده درمانی نیز استفاده گردد و نتایج موفقیت آمیزی نیز به همراه داشته اند.
دارو درمانی نیز برای آن دسته از افراد مبتلا به اختلال شخصیت وابسته که از افسردگی و یا اضطراب رنج می برند، استفاده می شود. در چنین شرایطی قرص ضد اضطراب و ضد افسردگی تجویز می شوند. اگرچه از روش های دارویی هم برای درمان این اختلال استفاده می شود، اما روش های غیر دارویی آثاری پایدار و ماندگار را بر جا می گذارند.
.jpg)
رفتار درمانی شناختی (CBT)، با افزایش استقلال فردی و خودکارآمدی در فرد، در درمان اختلال شخصیت وابسته موفق عمل کرده است.
روان درمانی مبتنی بر بینش بیشتر با علت های رفتار یا منابع ناخودآگاه احساس ها و اعمال سر و کار دارد. طبق این رویکرد اگر فرد بتواند احساسات و تجارب اولیه خود را بفهمد، می تواند در درون خود تغییراتی را به وجود بیاورد. هدف در این رویکرد کاهش نشانگان وابستگی و بهبود روابط بین فردی صحیح است.
با وجود تمام درمان های ذکر شده، درمانی برای این بیماران مناسب است که اهدافی زیر را در بر بگیرد:
کسب اطمینان درونی از این که خود به تنهایی قادر به تامین ارضای نیازهای خود بوده و می تواند تنهایی را تحمل کند.
کاهش میزان وابستگی در ارتباطات
کسب اعتماد به نفس و جرأت ورزی
ایجاد مرزهای شخصی و مستحکم و افزایش حس خودارزشمندی و عزت نفس
سوالات متداول
1- ✔️ اختلال شخصیت وابسته چیست؟
✔️ افرادی که به اختلال شخصيت وابسته مبتلا هستند، به صورت افراطی به دیگران وابسته اند و به طور مداوم به اطمينان جويی از سوی ديگران نياز دارند، عدم تحمل تنهايی و حساسيت داشتن به طرد شدن در آن ها زياد ديده می شود، جهت کسب اطلاعات بیشتر به متن مقاله مراجعه نمایید.
2- ✔️ علائم اختلال شخصیت وابسته چیست؟
✔️ از جمله علائم اختلال شخصیت وابسته می توان به عدم توانایی در تصمیم گیری در امور روزانه، ترس از تنهایی و نداشتن جرات مندی و حس ارزشمندی در فرد اشاره کرد، سایر علائم در متن مقاله ارائه شده است.
3- ✔️ درمان اختلال شخصیت وابسته چیست؟
✔️ رویکردهای درمانی متعددی برای اختلال شخصیت وابسته یا DPD وجود دارد، پایه اصلی درمان بر روش های غیر دارویی متمرکز شده اند. انواع درمان های اختلال شخصیت وابسته در متن مقاله ارائه شده است.
پاسخ مشاور: سلام بله یکی از نشانه ها رو دارید اما تنها با یک یا دو نشانه نمی تونیم تشخیص گذاری کنیم و بگیم شما اختلال شخصیت وابسته دارید، حتما از متخصص روانشناسی کمک بگیرید، روانشناس با بررسی عمیق تر موضوع و یافتن ریشه های این مسائل به داشتن زندگی بهتر به شما کمک می کند.
پاسخ مشاور: سلام زندگی با شخصیت وابسته دشواری‌هایی را به همراه دارد. چسبندگی و عدم توانایی در تصمیم گیری شخصیت وابسته شما را خسته و از رابطه دل زده کرده ولی جهت هر گونه تشخیص گذاری باید از یک متخصص روانشناسی کمک بگیرید و روانشناس راه های درمان رو هم به شما ارائه می ده.
