ذهن انعطاف پذیر

یک قانون کلی وجود دارد و آن اینکه هیچ کس در زندگی دقیقا همان مسیرهای مورد انتظار خود را طی نمی کند و گاهی دنیا از کنترل ما خارج می شود. وقتی موانع، رنج ها و غافلگیری هایی بر سر راه زندگی ما قرار می گیرد، باید توانایی سازگاری تفکرمان با موقعیت های جدید و چالش انگیز را در خود ایجاد کنیم که به آن انعطاف پذیری ذهن می گویند. 
ذهن انعطاف پذیر به ما کمک می کند تا با تمام چیزهایی که زندگی بر سر راهمان قرار می دهد، بتوانیم مقابله کنیم. اگر می خواهیم توانایی زندگی در دنیای مدرن را داشته باشیم، نیازمند ذهنی انعطاف پذیر هستیم تا ذهنمان را بین موضوع و موقعیت های مخنلف سوئیچ کنیم. در این مقاله تعریف ذهن انعطاف پذیر، عوامل موثر بر ذهن انعطاف پذیر و راه های افزایش ذهن انعطاف پذیر ارائه شده است.

ذهن انعطاف پذیر چیست؟

در دنیایی که همه چیز در حال تغییر و تحول است و ما با محرک های گوناگونی روبرو می شویم، انعطاف پذیری انتخابی آگاهانه و مهارت بزرگی است، مهارتی که یک شبه اتفاق نمی افتد و به تمرین نیاز دارد و هر چه بیشتر به آن توجه داشته باشیم، توانایی انجام دادن آن بیشتر و زندگی آسوده تری خواهیم داشت. ذهن انعطاف پذیر، به توانایی برای انطباق انعطاف پذیر با محیطی که دائما در حال تغییر است، اشاره دارد.

به عبارتی دیگر ذهن منعطف توانایی سازگاری و مقابله با دشواری و پاسخ انعطاف پذیر به استرس های زندگی است، اما ذهنی که انطعاف ناپذیر است پر از عادات ثابت و دیدگاه های قوی در مورد درست و غلط، باهوش و احمقانه، عادلانه و ناعادلانه و ... است و معمولا افرادی که ذهن انعطاف ناپذیر دارند، در روش ها و تفکرات قدیمی خود به اصطلاح گیر می کنند.

ذهن انعطاف ناپذیر دوست دارد تا همه چیز آن طور که دلش می خواهد پیش برود و در غیر این صورت احساس ناامیدی و عصبانیت وجود فرد را فرا می گیرد، چرا که فکر می کند مورد ظلم یا حمله واقع شده است. ما با تغییر محیط، نگرش یا رفتار و پذیرش چیزها همان طور که هستند، به مانند یک مومی که نرم است و می توانیم آن را به شکل دلخواهمان در آوریم، در شرایط دشوار زندگی می توانیم تاب آوری درونی و توانایی خود را در حل مسائل پیچیده تقویت کنیم و ذهنی انعطاف پذیر داشته باشیم. 

عوامل موثر بر ذهن انعطاف پذیر

یک ذهنیت انعطاف پذیر برای ارتقای سلامت روان ما نقش حیاتی دارد. ذهن همانند یک ماهیچه است و هر چه بیشتر روی آن کار کنیم، انعطاف پذیر تر می شود، و با تمرین و آگاهی می توانیم در زندگی انعطاف پذیر تر و خلاق تر باشیم، عواملی که بر ذهن انعطاف پذیر تاثیر گذار هستند عبارتند از:

روابط نزدیک با خانواده و دوستان

اعتماد به نفس بالا

توانایی مدیریت هیجانات قوی و تکانشی

منبع کنترل درونی

تاب آوری

خود را به عنوان یک انسان منعطف دیدن (نه به عنوان یک قربانی) 

مقابله با استرس از راه سالم و اجتناب از راهبردهای مقابله ای مضر

کمک به دیگران

ارتباطات محکم اجتماعی

برخورداری از مهارت حل مسئله

یافتن معنایی مثبت در زندگی خود با وجود وقایع دشوار و مشکلات

خوش بینی

راه های افزایش ذهن انعطاف پذیر

انعطاف پذیری در ذهن ما را قادر می سازد تا اهداف فردی و گروهی را به نحو موثری دنبال کنیم و در این صورت می توانیم با خلاقیت و نوآوری که در ما ایجاد می شود، راحت تر مسائل و مشکلاتمان را حل کنیم. بنابراین ما می توانیم با یادگیری راه های افزایش ذهن انعطاف پذیر با موفقیت از رویدادهای ناگوار زندگی عبور کرده و با وجود اینکه بر سر راه زندگیمان تنش هایی هم قرار می گیرد، می توانیم شایستگی های اجتماعی، تحصیلی و شغلی خود را نیز ارتقا ببخشیم. راه های افزایش ذهن انعطاف پذیر عبارتند از:

مدیتیشین داشته باشید.

مدیتیشن ما را در برابر استرس های زندگی مقاوم می کند، حتی با چند دقیقه ورزش هم می توانیم آرامش درونی در خود ایجاد کنیم و با مرور، تمرین و تکرار انعطاف پذیری ذهنی خود را در برابر استرس بالا می بریم.

خود را مجبور به ریسک پذیری کنید.

در دنیایی که پر از ابهام و عدم قطعیت است، درست است که نباید بی گدار به آب زد، اما اگر دائما از ریسک پذیری بترسیم، به اهداف خود و در نهایت به قله موفقیت نخواهیم رسید. برای دست یافتن به چیزهایی که در زندگی می خواهیم لازم است، ریسک کردن را یاد بگیریم. از دیگر مزایای ریسک پذیری در زندگی این است که باعث افزایش عزت نفس در ما می شود. 

مهارت های جدید یاد بگیرید.

کسب مهارت های مختلف و جدید برای پیشرفت در کارمان ضروری است، این تغییرات جدید باعث می شود تا بتوانیم برای رسیدن به موفقیت برنامه ریزی داشته باشیم و با چالش ها و مسائلی روبرو شویم که با درگیر شدن و حل کردن آن ها ذهن خود را منعطف تر می کنیم.

با منبع خود ارتباط برقرار کنید.

زمانی که در جریان بحران های روحی و ناملایمات زندگی قرار می گیریم، مذهب، معنویت و هوش معنوی به کمک مان می آید. تعالیم و باورهای مذهبی باعث ارتقا سلامت روان در ما می شود. ایمان و باور به خدا توانی را در ما ایجاد می کند تا از بین موقعیت های مختلف امیدوارانه دست به انتخاب بزنیم تا از آن طریق به حل مسائل و مشکلات خود بپردازیم و از این طریق انعطاف پذیری شناختی مان افزایش می یابد.

با طبیعت یکی باشید.

طبیعت یکی از هزاران نعمت هایی است که خداوند در اختیار ما قرار داده است، لازم است بتوانیم در فضاهای سرسبز و پوشیده از گیاهان یا محیط های آبی قرار بگیریم، حتی اگر امکان رفتن به مسافرت نیست با یک برنامه ریزی مناسب به پیاده روی در پارک و فضاهای سبز بپردازیم یا به ماهیگیری در رودخانه های اطراف شهر برویم. چرا که مطالعات جدید نشان داده است که در معرض محیط های طبیعی قرار گرفتن برای عملکرد مغز مفید است و به تقویت حافظه، انعطاف پذیری شناختی و توجه کمک می کند.

باورهای غلط را حذف کن

افرادی که بر روی اعتقادات و نظرات خود پافشاری می کنند، انعطاف پذیری ذهنی کمی دارند و برای ارتقا آن باید هر چه سریع تر اقداماتی را انجام دهند، و با تغییر باورهای غلط و ارزیابی مجدد اعتقادات و باورهای نادرست انعطاف پذیری ذهن بالا می رود.

به افکار خود توجه کنید.

روزانه بالغ بر 70/000 فکر به ذهن ما خطور می کند، باید فردی باشیم که کنترل افکار خود را آگاهانه و فعالانه در دست داشته باشیم، برای مثال کنترل نکردن افکار منفی ممکن است به دلیل پیش داوری های غلط، زمینه های شکست را در ما قبل از انجام کاری القا کند و این موضوع منجر به عدم دستیابی به اهداف خواهد شد. بنابراین با دید مثبت به مسائل زندگی نگاه کردن باعث آرامش ذهنی و انعطاف پذیری شناختی بیشتری در زندگی می شود.

هدفمند باشید.

برای اینکه هدفمند باشید لازم است درست هدف گذاری کنید و مدام هدف هایمان را در ذهن حفظ و مرور داشته باشیم و بدون خستگی و ناامیدی به تلاش خود ادامه دهیم، هدفمند بودن باعث متعهد بودن شده و به دلیل افزایش امید در فرد شادی را برای ما به ارمغان می آورد، پیگیری نمودن اهداف، انگیزه داشتن و تلاش و کوششی که برای تحقق آن ها به کار می بندیم ذهن ما را منعطف تر می کند.

ورزش بدنی داشته باشید.

به واسطه انجام ورزش فعال و انفعالی که در مغز شکل می گیرد، از جمله اینکه به واسطه آزاد شدن مواد شیمیایی در مغز مانند دوپامین، سروتونین، اپیود و اندروفین که شادی آور نیز هستند،  به بدن و مغز کمک می شود تا یادگیری و رشد بهتری داشته باشد و در نتیجه باعث بهبود انعطاف پذیری ذهنی می شود.

شوخ‌ طبعی را در خود بپرورانید.

شوخ طبعی را با ذهن منعطف مرتبط دانسته اند. حس شوخ طبعی باعث می شود تا ما احساس سبکی و شادی کنیم و تنش هایمان کم شود و با عوامل استرس زای بیرونی مقابله کنیم و نه تنها سیستم ایمنی تقویت می شود، بلکه انرژی روانی مان هم بالا می رود.

به خودتان اجازه اشتباه‌ کردن بدهید.

ما انسان ها برای آنکه بتوانیم در مسیر رشد کردن و بهبود کیفیت زندگی خود قرار بگیریم، باید اجازه بدهیم تا اشتباه کنیم، ترس از شکست و بی عیب و نقص انجام دادن کارها باعث می شود تا اضطراب و ناامیدی سراغمون بیاد و عملکردمان را مختل کند، حافظه و خلاقیت را به تحلیل برده و انعطاف پذیری شناختی ما را پایین بیاورد .

سوالات متداول

1- ✔️ ذهن انعطاف پذیر چیست؟

✔️​ ذهن انعطاف پذیر، به توانایی برای انطباق انعطاف پذیر با محیطی که دائما در حال تغییر است، اشاره دارد، جهت کسب اطلاعات بیشتر به متن مقاله مراجعه نمایید.

2- ✔️ عوامل موثر بر ذهن انعطاف پذیر چیست؟

✔️ عوامل زیادی بر ذهن انعطاف پذیر تاثیر گذار هستند از جمله آن ها داشتن روابط نزدیک با خانواده و دوستان، اعتماد به نفس بالا، توانایی مدیریت هیجانات قوی و تکانشی، تاب آوری سایر عوامل تاثیر گذار در متن مقاله ارائه شده است.

3- ✔️ راه های افزایش ذهن انعطاف پذیر چیست؟

✔️ راه های مختلفی برای افزایش ذهن انعطاف پذیر وجود دارد از جمله آن ها مدیتیشین داشته باشید، خود را مجبور به ریسک پذیری کنید، مهارت های جدید یاد بگیرید، سایر راه های افزایش ذهن انعطاف پذیر در متن مقاله ارائه شده است.