مکانیسم دفاعی چیست

مکانیسم های دفاعی یک راه ذهن برای مقابله با اضطراب یا احساسات دشوار است. آنها مکانیسم های ناخود آگاه هستند، به این معنی که فرد بدون اینکه متوجه شود از آنها استفاده می کند. گاهی مکانیسم های دفاعی می توانند راه های مثبتی برای مقابله با استرس باشند. در موارد دیگر، آنها می توانند راه های غیر مفیدی برای اجتناب از احساسات دشوار یا توجیه رفتارهای ناسالم یا ضد اجتماعی باشند.

اولین بار زیگموند فروید، مبحث مکانیزم های دفاعی را مطرح کرده و بعد ها این مبحث گسترش پیدا کرد. شناخت مکانیسم های دفاعی می تواند به فرد در درک رفتار خود کمک کند. مکانیسم های دفاعی به مرور زمان بیشتر شدند و توسط روانشناسان دیگر گسترش یافتند. در این مقاله مطالب مختصری از مکانیسم های دفاعی ارائه شده است.

مکانیسم های دفاعی چیست

مکانیسم های دفاعی رفتار هایی هستند که افراد برای جدا کردن خود از رویداد ها، اعمال یا افکار ناخوشایند استفاده می‌ کنند. ایده مکانیسم های دفاعی از نظریه روانکاوی ناشی می شود، یک دیدگاه روانشناختی از شخصیت که شخصیت را به عنوان تعامل بین سه مؤلفه می بیند: نهاد، من (ایگو) و فرامن (سوپر ایگو). این راهبردهای روانشناختی ممکن است به افراد کمک کند بین خود و تهدیدها یا احساسات ناخواسته مانند گناه یا شرم فاصله بگذارند.

اولین بار مفهوم مکانیزم دفاعی توسط زیگموند فروید ارائه شد، این نظریه در طول زمان تکامل یافته است و ادعا می کند که رفتار ها، مانند مکانیسم های دفاعی، تحت کنترل آگاهانه فرد نیستند. در واقع، اکثر مردم بدون اینکه متوجه باشند این کار را انجام می دهند. فروید به تعدادی از مکانیسم های دفاعی ایگو در آثار و کتاب های مختلف خود اشاره کرده است. دخترش آنا فروید این ایده ها را توسعه داد و آنها را به تفصیل بیان کرد و ده مورد نیز اضافه کرد. بسیاری از روانکاوان انواع دیگری از دفاع از خود را نیز اضافه کرده اند.

همانطور که ذکر شد مکانیسم‌ های دفاعی فروید استراتژی ‌های روان‌شناختی هستند که به طور ناخودآگاه برای محافظت از فرد در برابر اضطراب ناشی از افکار یا احساسات غیر قابل قبول استفاده می‌ شوند. بر اساس تئوری فرویدی، مکانیسم های دفاعی شامل تحریف واقعیت در افراد می ‌شود تا بهتر بتوانند با یک موقعیت کنار بیایند.

مکانیزم دفاعی پخته و ناپخته چیست

بر اساس نظریه روانکاوی، زمانی که شما یک عامل استرس زا را تجربه می کنید، ناخودآگاه ابتدا وضعیت را زیر نظر می گیرد تا ببیند آیا ممکن است به شما آسیب برساند یا خیر. اگر ضمیر ناخودآگاه بر این باور باشد که موقعیت ممکن است منجر به آسیب عاطفی شود، ممکن است با یک مکانیسم دفاعی برای محافظت از شما واکنش نشان دهد. معمولا شما از مکانیزم دفاعی بی اطلاع هستید، اگرچه ممکن است این رفتار برای اطرافیانتان عجیب به نظر برسد.

بسیاری از محققان، مکانیسم های دفاعی فروید را روی یک پیوستار قرار می ‌دهند. مکانیزم های پخته که فرآیند های شناختی را بهبود می‌ بخشد و مکانیزم های ناپخته که باعث آسیب می ‌شوند. در دراز مدت، مکانیسم ‌های دفاعی پخته ممکن است برای سلامت عاطفی یا روانی شما مضر نباشد. استفاده از مکانیسم‌ های پخته تر ممکن است به شما کمک کند با اضطراب ‌ها و موقعیت ‌هایی مقابله کنید که معمولا ممکن است باعث استرس و فشار عاطفی شوند.

با این حال، مکانیسم های دفاعی دیگر آنقدر ها بالغ و مفید نیستند. استفاده طولانی مدت از این دفاع ها می تواند منجر به مشکلات طولانی مدت شود. در واقع، آنها ممکن است مانع از رویارویی شما با مسائل عاطفی یا اضطراب زا شوند، زیرا شما را از دیدن علت اصلی دور می کنند. برخی از نشانه ‌هایی که باعث شده تا مکانیسم‌ های دفاعی مانع زندگی روزمره و سلامت روان شما شوند، شامل موارد زیر است.

احساس غمگینی یا افسردگی

به سختی از تخت بلند شدن

اجتناب از فعالیت های معمول روزانه، چیز ها یا افرادی که زمانی شما را خوشحال می کردند

مشکل در ایجاد یا حفظ روابط سالم

مشکلات ارتباطی که مانع زندگی حرفه ای یا شخصی شما می شود

انواع مکانیسم های دفاعی

توصیف اصلی مکانیسم های دفاعی شامل 10 مکانیسم است که اغلب به طور ناخودآگاه توسط خود فرد استفاده می شود. با این حال، متخصصان سلامت روان بعدا مکانیسم‌ های دفاعی اضافی را شناسایی کردند و بین کم ‌موثرترین (ابتدایی‌ترین) و مؤثرترین (پیشرفته) از نظر مفید بودن در طول زمان تفاوت قائل شدند. در اینجا رایج ترین مکانیزم های دفاعی شرح داده شده است.

مکانیسم دفاعی سرکوب

سرکوب یک مکانیسم دفاعی ناخود آگاه است که توسط ایگو برای جلوگیری از آگاه شدن افکار مزاحم یا تهدید کننده به کار می رود. سرکوب، که آنا فروید آن را «فراموشی با انگیزه» نیز می نامد، دقیقا همین است، ناتوانی در به یاد آوردن موقعیت، شخص یا رویداد تهدید کننده. افکاری که اغلب سرکوب می شوند، افکاری هستند که منجر به احساس گناه از سوی سوپرایگو می شوند.

این دفاع در دراز مدت خیلی موفق نیست، زیرا شامل تحمیل آرزو ها، ایده ‌ها یا خاطرات آزار دهنده به ناخودآگاه است، جایی که اگرچه پنهان هستند، اما باعث ایجاد اضطراب می ‌شوند. خاطرات سرکوب شده ممکن است از طریق ابزار های ناخودآگاه و در اشکال تغییر یافته ظاهر شوند، مانند رویا ها یا لغزش های زبان. به عنوان مثال، در عقده ادیپ، افکار پرخاشگرانه در مورد والدین همجنس سرکوب شده و به سمت ناخودآگاه رانده می شوند.

مکانیسم دفاعی انکار

انکار یک مکانیسم دفاعی است که توسط آنا فروید پیشنهاد شده است که شامل امتناع از پذیرش واقعیت است، بنابراین رویداد های خارجی را از آگاهی مسدود می کند. اگر کنترل موقعیتی بیش از حد سخت باشد، ممکن است فرد با امتناع از درک آن یا با انکار وجود آن واکنش نشان دهد. همانطور که ممکن است تصور کنید، این یک دفاع اولیه و خطرناک است، هیچ کس واقعیت را نادیده نمی گیرد و برای مدت طولانی از آن دور نمی شود. می‌ تواند به تنهایی یا معمولا در ترکیب با مکانیسم ‌های دیگری که از آن پشتیبانی می ‌کنند، عمل کند.

بسیاری از مردم از انکار در زندگی روزمره خود استفاده می کنند تا از برخورد با احساسات دردناک یا بخش هایی از زندگی خود که نمی خواهند اعتراف کنند اجتناب کنند. انکار مرحله اول سوگواری افراد بعد از دست دادن افراد یا موقعیت های مختلف است.

مکانیسم دفاعی فرافکنی

فرافکنی هم یک مکانیزم دفاعی روانشناختی است که توسط آنا فروید پیشنهاد شده است که در آن فرد افکار، احساسات و انگیزه های ناخواسته را به شخص دیگری نسبت می دهد. فرافکنی، که آنا فروید آن را جابهجایی به بیرون نیز می نامد، تقریباً مخالف چرخش علیه خود و درونی کردن است. این شامل تمایل به دیدن خواسته های غیر قابل قبول خود در افراد دیگر است. به عبارت دیگر، خواسته ها هنوز وجود دارند، اما آنها دیگر خواسته های شما نیستند.

افکاری که معمولا به دیگری فرافکنی می شوند، آنهایی هستند که باعث احساس گناه می شوند، مانند خیالات یا افکار پرخاشگرانه و جنسی. به عنوان مثال، ممکن است از کسی متنفر باشید، اما سوپرایگوی شما به شما می گوید که چنین نفرتی غیر قابل قبول است. شما می توانید با این باور که آنها از شما متنفرند، مشکل را حل کنید. و یا خودتان حسود بوده اما آن را به دیگری نسبت می دهید.

مکانیسم دفاعی درون فکنی

درون فکنی، شامل درونی کردن ویژگی های شخصیتی فرد دیگر است، زیرا انجام این کار برخی از مشکلات عاطفی را حل می کند. درون فکنی برای نظریه فروید به عنوان مکانیزمی که توسط آن سوپرایگو های خود را توسعه می دهیم بسیار مهم است. برای مثال کودکی که در سنین پایین رفتار ها و ارزش های والدین را تقلید و درونی می کند.

مکانیسم دفاعی جابهجایی

جابجایی، هدایت مجدد یک تکانه (معمولا تهاجم) به یک هدف جایگزین ناتوان است. هدف می تواند یک شخص یا یک شی باشد که می تواند به عنوان یک جایگزین نمادین عمل کند. جابجایی زمانی اتفاق می‌افتد که نهاد بخواهد کاری را انجام دهد که سوپر ایگو اجازه آن را نمی‌ دهد. ایگو راه دیگری برای رها سازی انرژی روانی نهاد پیدا می کند. بنابراین انتقال انرژی از یک شی سرکوب شده به یک شی قابل قبول تر وجود دارد.

کسی که از میل جنسی خود نسبت به یک شخص واقعی احساس ناراحتی می کند، ممکن است یک فتیش را جایگزین کند. شخصی که از مافوق خود ناامید شده است ممکن است به خانه برود و سگ را لگد بزند، یکی از اعضای خانواده را کتک بزند یا حتی درگیر یک ورزش خشن شود.

مکانیسم دفاعی واپس روی

واپس روی یک مکانیزم دفاعی است که توسط آنا فروید پیشنهاد شده است که به موجب آن ایگو معمولا در پاسخ به موقعیت های استرس زا به مرحله اولیه رشد باز می گردد. این مکانیزم به عنوان شکلی از عقب نشینی عمل می کند و فرد را قادر می سازد تا از نظر روانی به دورانی برگردد که فرد احساس امنیت می کرده است.

هنگامی که کودک نیاز به گذراندن مدتی در بیمارستان دارد، ممکن است دوباره شروع به مکیدن انگشت شست خود کند یا تخت را خیس کند. نوجوانان ممکن است وقتی در یک موقعیت اجتماعی با جنس مخالف قرار می گیرند به طور غیر قابل کنترلی بخندند.

مکانیسم دفاعی تصعید

تصعید شبیه جا به جایی است، اما زمانی اتفاق می‌ افتد که بتوانیم احساسات غیر قابل قبول خود را به جای فعالیت‌ های مخرب، به رفتار هایی تبدیل کنیم که سازنده و از نظر اجتماعی قابل قبول هستند. تصعید یکی از مکانیسم های دفاعی پخته است. تصعید برای فروید سنگ بنای زندگی متمدن بود، زیرا هنر و علم از نظر او، همگی تمایلات جنسی تعالی یافته و تصعید یافته هستند. بسیاری از هنرمندان و موسیقیدانان بزرگ زندگی ناخوشایندی داشته اند و از رسانه هنر موسیقی برای بیان خود استفاده کرده اند.

مکانیسم دفاعی دلیل تراشی

مکانیسم دفاعی دلیل تراشی که شامل تحریف شناختی واقعیت ها است تا یک رویداد یا یک انگیزه را کمتر تهدید کننده کند. وقتی بهانه‌ هایی برای خودمان می ‌آوریم، اغلب در سطح نسبتا آگاهانه این کار را انجام می ‌دهیم. اما برای بسیاری از مردم، با ایگو های حساس، بهانه آوردن آنقدر آسان است که هرگز واقعا از آن آگاه نیستند. به عبارت دیگر، بسیاری از ما کاملا آماده ایم که دروغ های خود را باور کنیم. وقتی فردی شرایطی را برای خود سخت می ‌بیند و پذیرش آن را دشوار می ‌داند، دلیل منطقی برای وقوع آن می ‌سازد.

مکانیسم دفاعی واکنش وارونه

واکنش وارونه که آنا فروید آن را باور کردن برعکس می ‌نامد، یک مکانیزم دفاعی روان‌شناختی است که در آن فرد از انکار فراتر رفته و برخلاف آنچه فکر و احساس کرده، رفتار می ‌کند. رفتار های آگاهانه برای جبران اضطرابی که فرد نسبت به افکار یا احساسات ناخودآگاه و غیر قابل قبول اجتماعی خود احساس می کند، اتخاذ می شود. معمولا یک واکنش وارونه به صورت خودنمایی یا اجباری بروز داده می شود.

برای مثال فروید ادعا کرد که مردانی که نسبت به همجنس گرایی تعصب دارند، با داشتن یک نگرش خشن ضد همجنس گرایی، در برابر احساسات همجنس گرایی خود مقابله می کنند. مثال دیگر دختر خوبی است که به مادرش عشق زیاد نشان داده تا تنفر و حسادت ناشی از عقده ادیپ خود را پنهان کند.

مکانیسم دفاعی جبران

مکانیزم دفاعی جبران ضعف های درک شده در یک زمینه را با تلاش و تمرکز بیشتر بر جنبه های دیگر زندگی جبران می کند. این واقع بینانه است که اذعان کنید که نمی توانید در همه چیز برتر باشید و روی حوزه هایی تمرکز کنید که ممکن است در آنها برتر باشید. این دفاع می تواند در حفظ اعتماد به نفس در مواجهه با نقاط ضعف مفید باشد. برای مثال فردی که قد کوتاهی دارد به سمت بسکنبال روی آورده و به دنبال آن مقام می آورد و موفق می شود. یا فردی که در تحصیلات ضعیف است، در یک ورزش خود را قوی می کند.

برخی مکانیسم های دفاعی دیگر شامل استفاده از طنز، خیال پردازی، فرار کردن از موقعیت، عقلانی کردن، برون ریزی، نوع دوستی و ... است که هر یک نسبت به شخصیت فرد می تواند پر کاربرد باشد. گاهی افراد عادت به استفاده از مکانیزم دفاعی می کنند که این موضوع آسیب زا بوده و نیاز به مراقبت دارد.

سوالات متداول

1- مکانیسم های دفاعی چیست؟

مکانیسم های دفاعی رفتار هایی هستند که افراد برای جدا کردن خود از رویداد های اضطراب زا به کار می گیرند که در متن مقاله شرح داده شده است.

2- مکانیزم دفاعی پخته و ناپخته چیست؟

بسیاری از محققان مکانیسم های دفاعی فروید را روی یک پیوستار قرار می دهند که به صورت پخته و ناپخته بررسی می شوند که در متن مقاله مطرح شده است.

3- انواع مکانیسم های دفاعی چیست؟

رایج ترین مکانیسم های دفاعی شامل انکار، سرکوب، تصعید، جابهجایی، فرافکنی، درونفکنی، جبران و باقی مواردی است که در متن مقاله شرح داده شده است.