بهداشت روان به رفاه شناختی، رفتاری و عاطفی اشاره دارد و همه چیز در مورد نحوه تفکر، احساس و رفتار مردم است. مردم گاهی اوقات از اصطلاح سلامت و بهداشت روان به معنای عدم وجود اختلال روانی استفاده می کنند. بهداشت روان می تواند بر زندگی روزمره، روابط و سلامت جسمانی تاثیر بگذارد.
با این حال، این پیوند در جهت دیگری نیز کار می کند. عواملی در زندگی افراد، ارتباطات بین فردی و عوامل فیزیکی می توانند به بیماری روانی کمک کنند. مراقبت از بهداشت روان می تواند توانایی فرد برای لذت بردن از زندگی را حفظ کند. انجام این کار مستلزم ایجاد تعادل بین فعالیت های زندگی، مسئولیت ها و تلاش برای دستیابی به تاب آوری روانی است. در این مقاله توضیح کاملی در مورد بهداشت روان داده شده است.
بهداشت روان چیست
بهداشت روان حالتی از رفاه روانی است که افراد را قادر می سازد تا با استرس های زندگی کنار بیایند، توانایی های خود را درک کنند، خوب یاد بگیرند و خوب کار کنند و به جامعه خود کمک کنند. در واقع سلامت و بهداشت روان اصطلاحی است که برای توصیف بهزیستی عاطفی، روانی و اجتماعی استفاده می شود. کیفیت بهداشت روانی افراد اغلب با میزان سازگاری آنها با عوامل استرس زای روزمره سنجیده می شود.
بهداشت روان به افراد اجازه می دهد تا از توانایی های خود استفاده کنند، مولد باشند، تصمیم بگیرند و نقش فعالی در جوامع خود ایفا کنند. داشتن سلامت روان ضعیف اغلب با داشتن یک بیماری روانی اشتباه گرفته می شود. اما سلامت روان در واقع به وضعیت بهداشت روانی یک فرد اعم از اینکه دارای شرایط و مشکل روانی باشد یا نه، اشاره دارد.
سازمان بهداشت جهانی یا WHO بیان می کند که بهداشت روان بیش از فقدان اختلالات روانی یا ناتوانی در این حوزه است. اوج سلامت روان نه تنها در مورد مدیریت شرایط فعلی زندگی بلکه مراقبت و حفظ سلامتی و شادی مداوم است. همچنین تاکید می کند که حفظ و بازیابی بهداشت روان به صورت فردی و در سطح جامعه نیز بسیار مهم است.
در طول زندگی، اگر مشکلات سلامت روانی را تجربه کنید، ممکن است بر تفکر، خلق و خو و رفتار شما تاثیر بگذارد. عوامل زیادی در بروز مشکلات روانی نقش دارند، از جمله عوامل بیولوژیکی، مانند ژن ها یا شیمی مغز، تجربیات زندگی، مانند ضربه یا سوء استفاده و سابقه خانوادگی مشکلات بهداشت روان.
علائم هشدار دهنده بهداشت روانی
آیا مطمئن نیستید که شما یا کسی که می شناسید با مشکلات روانی زندگی می کنید یا نه؟ همه افراد بدون توجه به سن، جنس، درآمد یا قومیت در معرض خطر ابتلا به یک اختلال بهداشت روان هستند. در ایالات متحده و بسیاری از کشورهای توسعه یافته، اختلالات روانی یکی از علل اصلی ناتوانی هستند.
شرایط اجتماعی و مالی، تجارب نامطلوب دوران کودکی، عوامل بیولوژیکی و شرایط پزشکی زمینه ای همگی می توانند سلامت روانی فرد را شکل دهند. بسیاری از افراد مبتلا به اختلال سلامت روان در یک زمان بیش از یک بیماری دارند. توجه به این نکته ضروری است که بهداشت روانی خوب به دخالت عوامل مختلف بستگی دارد و چندین عنصر ممکن است در ایجاد این اختلالات نقش داشته باشند. عوامل زیر می توانند به اختلالات بهداشت روان کمک کنند. تجربه یک یا چند مورد از احساسات یا رفتار های زیر می تواند یک علامت هشدار دهنده اولیه یک مشکل در حوزه بهداشت روانی باشد.
-
زیاد یا کم خوردن یا کم و زیاد خوابیدن و دارای مشکلات خواب بودن
-
دوری از افراد و فعالیت های معمولی
-
کم بودن یا نداشتن انرژی
-
احساس بی حسی یا این که هیچ چیز مهم نیست
-
داشتن دردهای غیر قابل توضیح
-
احساس درماندگی یا ناامیدی
-
سیگار کشیدن، نوشیدن یا مصرف مواد مخدر بیش از حد معمول
-
احساس سردرگمی غیر معمول، فراموشکاری، احساس فشار، عصبانیت، ناراحتی، نگرانی یا ترس
-
فریاد زدن یا دعوا با خانواده و دوستان
-
تجربه نوسانات خلقی شدید که باعث ایجاد مشکلات در روابط می شود
-
داشتن افکار و خاطرات مداوم که نمی توانید از ذهن خود خارج شوید
-
شنیدن صداها یا باور چیزهایی که حقیقت ندارند
-
فکر آسیب رساندن به خود یا دیگران
-
ناتوانی در انجام وظایف روزانه مانند مراقبت از فرزندان یا رفتن به محل کار یا مدرسه
عوامل تاثیر گذار بر بهداشت روان
بهداشت روان نه تنها به رفاه عاطفی بلکه به نحوه تفکر و رفتار افراد نیز اشاره دارد. تعدادی از عوامل مختلف وجود دارد که بر بهداشت روان تأثیر می گذارد. شناخت این عامل در تشخیص و درمان به افراد کمک می کند. در اینجا عوامل تاثیر گذار در بهداشت روانی مطرح شده است.
1رضایت از زندگی
توانایی فرد برای لذت بردن از زندگی اغلب به عنوان شاخص سلامت روان استفاده می شود. اغلب این مورد به عنوان درجه ای تعریف می شود که یک فرد از مهم ترین جنبه های زندگی خود لذت می برد. برخی از عواملی که نقش مهمی در رضایت از زندگی دارند عبارتند از فقدان احساس بیماری، روابط خوب، احساس تعلق، فعال بودن در کار و اوقات فراغت، احساس موفقیت و غرور، ادراک مثبت از خود، احساس استقلال و احساس امید.
2تاب آوری
توانایی بازگشت از سختی ها به عنوان تاب آوری شناخته می شود. افرادی که انعطاف پذیر هستند نیز تمایل دارند که دیدگاه مثبتی نسبت به توانایی خود برای مقابله با چالش ها داشته باشند و در صورت نیاز به دنبال حمایت اجتماعی باشند. کسانی که انعطاف پذیر تر هستند، بهتر می توانند نه تنها با استرس خود کنار بیایند، بلکه حتی بعد مواجهه با آن نیز پیشرفت کنند.
3حمایت داشتن
حمایت اجتماعی برای بهداشت روان مثبت و مهم است. تنهایی، با مشکلات جسمی و روانی از جمله بیماری های قلبی عروقی، افسردگی، مشکلات حافظه، سوء مصرف مواد مخدر، سوء مصرف الکل و تغییر عملکرد مغز مرتبط است. کاهش حمایت اجتماعی ناشی از تغییرات زندگی مانند رفتن به دانشگاه، مواجهه با ناملایمات اجتماعی، تغییر شغل یا طلاق می تواند تاثیر منفی بر سلامت روان داشته باشد. خوشبختانه، تحقیقات نشان می دهد که لزوما تعداد ارتباطات حمایتی شما مهم نیست، بلکه کیفیت این روابط اهمیت دارد.
4انعطاف پذیری
داشتن انتظارات سفت و سخت گاهی اوقات می تواند استرس بیشتری ایجاد کند. انعطاف پذیری عاطفی ممکن است به اندازه انعطاف پذیری شناختی مهم باشد. افراد سالم از نظر روانی طیف وسیعی از احساسات را تجربه می کنند و به خود اجازه می دهند این احساسات را ابراز کنند. برخی از افراد برخی از احساسات را خاموش می کنند و آنها را غیر قابل قبول می دانند. فقدان انعطاف روانی با برخی از انواع آسیب های روانی مرتبط است، در حالی که تحقیقات نشان می دهد که افزایش انعطاف پذیری با تعادل بهتر زندگی و بهبود تاب آوری مرتبط است.
چالش های بهداشت روان چیست
چالش ها و مشکلات مختلف می تواند سلامت روان و بهداشت روانی فرد را به خطر انداخته و در حوزه های مختلف زندگی او تاثیر گذارد. تعدادی از عوامل خطر که می تواند احتمال ابتلا به بهداشت روانی ضعیف را افزایش دهد، در این جا ذکر شده است.
تبعیض
رفتار ناعادلانه و همراه با تعصب به دلیل ویژگی های شخصی مانند سن، نژاد، قومیت، ناتوانی، گرایش جنسی یا هویت جنسی با افزایش اضطراب و افسردگی مرتبط است.
قرار گرفتن در معرض تروما
تروما با اضطراب، افسردگی، تغییرات خلقی (افزایش عصبانیت و تحریک پذیری)، احساس ناامیدی و اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) مرتبط است.
درآمد کم
درآمد کم با افزایش سطح استرس، اضطراب و افسردگی مرتبط است. درآمد کم نیز ممکن است مانع از دسترسی افراد به خدمات بهداشت روان ضروری شود.
سابقه خانوادگی بیماری روانی
تحقیقات نشان می دهد که انواع بیماری های روانی در خانواده ها مانند اختلال نقص توجه و بیش فعالی (ADHD)، اختلال دوقطبی، اختلال افسردگی اساسی (MDD) و اسکیزوفرنی به صورت ارثی وجود دارد.
بیماری پزشکی
بیماری ها، به ویژه آن هایی که مزمن هستند و فرد را مجبور به تنظیم سبک زندگی خود می کنند، می توانند ناراحتی روانی (به ویژه افسردگی) ایجاد کنند.
دسترسی ضعیف به خدمات بهداشتی
دسترسی به خدمات بهداشتی با داشتن بهداشت روان در بلند مدت ارتباط مستقیم دارد. با این حال، زمانی که افراد نتوانند به مراقبت های بهداشتی مورد نیاز خود دسترسی پیدا کنند، ممکن است سلامت جسمی و روانی آنها آسیب ببیند.
عزت نفس ضعیف
داشتن عزت نفس پایین اغلب به این معنی است که شما معتقد نیستید که شایسته شاد بودن یا داشتن روابط مثبت هستید. افرادی که عزت نفس پایینی دارند بیشتر در معرض خطر ابتلا به اختلالات مصرف مواد، اضطراب و افسردگی هستند.
مهارت های اجتماعی ضعیف
داشتن مهارت های اجتماعی ضعیف با احساس تنهایی و افزایش سطح استرس و همچنین بدتر شدن سلامت جسمانی مرتبط است.
نابرابری های اجتماعی
عدم دسترسی به کالاها و خدمات در جامعه بر اساس ویژگی های شخصی مانند سن، جنسیت، مذهب، نژاد، ناتوانی یا دسته بندی اجتماعی دیگر می تواند خطر ابتلا به افسردگی را افزایش دهد.
استفاده از مواد
مصرف مواد با میزان بالای اضطراب، افسردگی و بی خوابی مرتبط است.
راه های مراقبت از بهداشت روان
اگر شما با مشکلات بهدشا روان دست و پنجه نرم می کنید، جای نگرانی نیست. به دلیل اهمیت این موضوع و تاثیرات بسیار بر حوزه های مختلف زندگی، راه های بسیار زیادی برای مراقبت از بهداشت روان وجود دارد. در اینجا برخی از راه های مناسب شرح داده شده است.
تمرین فیزیکی
ورزش بدنی می تواند استرس را کاهش دهد و حتی علائم اختلالات اضطرابی و افسردگی را بهبود بخشد. سطح هورمون های استرس در بدن را کاهش می دهد و سطح اندورفین را افزایش می دهد که باعث تنظیم خلق و خو و احساس خوب بودن می شود. تمرین شما هم لازم نیست سخت باشد. سعی کنید 20 دقیقه پیاده روی کنید و ممکن است به زودی متوجه تاثیر آن در پاکسازی و آرامش ذهن خود شوید.
خواب کافی
نداشتن خواب کافی می تواند بهداشت روان را بدتر کند و باعث ناراحتی روانی شود، به ویژه در افرادی که مشکلات بهداشت روانی دارند. محققان حداقل 7 ساعت خواب در طور روز را پیشنهاد می دهند. سعی کنید برنامه خواب ثابتی داشته باشید. هر شب در ساعت های مشخصی به رختخواب بروید و بیدار شوید، عوامل حواس پرتی مانند استفاده از تلفن خود را قبل از خواب محدود کنید و مطمئن شوید که در طول روز ورزش می کنید.
به دیگران کمک کردن
یک مطالعه نشان داده است که رفتار کمکی و سایر انواع تعاملات اجتماعی با کاهش استرس و حتی طول عمر بیشتر مرتبط است. سعی کنید در جامعه خود داوطلب شوید یا حتی در زندگی روزمره خود به افراد کمک کنید. انجام اعمال کوچک محبت آمیز می تواند باعث شود که شما و فردی که به او کمک می کنید، احساس خوبی در خلق و خو و داشتن آرامش تجربه کنید.
مهارت های مقابله ای
یادگیری مکانیسم های مقابله ای سالم برای مدیریت استرس می تواند کمک زیادی به بهبود بهداشت روان کند. برخی از مکانیسم های مقابلهای موثر عبارتند از دریافت حمایت عاطفی از عزیزان، یافتن شوخ طبعی در زندگی روزمره، و اقدام برای بهبود وضعیت. در درمان شناختی رفتاری (CBT)، یک درمانگر با بیماران کار می کند تا بهترین مهارت های مقابله ای را برای شرایط منحصر به فرد خود بیابد.
در ارتباط با دیگران ماندن
تعامل اجتماعی می تواند سطح استرس ما را کاهش دهد، علائم افسردگی را بهبود بخشد و حتی به سلامت جسمی ما کمک کند. تحقیقات نشان داده است که ارتباط اجتماعی تاثیرات مثبتی بر بهداشت روانی و عوامل مربوطه مانند سرطان، مدیریت وزن، دیابت و بیماری های قلبی عروقی دارد.
داشتن خوش بینی به اندازه
استفاده از خوش بینی و مثبت اندیشی در زندگی روزمره فواید زیادی برای سلامتی دارد. یک مطالعه نشان داد که شرکت کنندگان مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر (GAD) که جایگزین کردن افکار منفی با افکار مثبت را تمرین می کردند، در طول زمان نسبت به شرکت کنندگانی که نتایج مثبت را تصور نمی کردند، نگرانی کمتری داشتند.
استفاده از دارو
برخی از افراد از دارو های تجویز شده مانند دارو های ضد افسردگی، ضد روان پریشی و دارو های ضد اضطراب استفاده می کنند. اگرچه این دارو ها نمی توانند اختلالات روانی را درمان کنند، اما برخی از دارو ها می توانند علائم را بهبود بخشند و به فرد کمک کنند تا در حین کار بر روی سلامت روان خود، تعاملات اجتماعی خود را از سر بگیرند.
سوالات متداول
1- بهداشت روانی چیست؟
بهداشت روان اصطلاحی است که برای توصیف بهزیستی عاطفی، روانی و اجتماعی استفاده می شود که در متن مقاله شرح داده شده است.
2- علائم هشدار دهنده بهداشت روانی چیست؟
شرایط اجتماعی و مالی، تجارب نامطلوب دوران کودکی و سایر عوامل ناخوشایند در بهداشت روانی افراد تاثیر بد دارد که در متن مقاله توضیح داده شده است.
3- عوامل تاثیر گذار بر بهداشت روان چیست؟
بهداشت روان نه تنها به رفاه عاطفی بلکه به نحوه تفکر و رفتار افراد نیز اشاره دارد که در متن مقاله توضیح آن ارائه شده است.
پاسخ مشاور: سلام بله دیدن یا شنیدن اخبار بد در دنیای امروز اجتناب ناپذیر است، بهتر است زمان کمتری را به دیدن یا شنیدن اخبار اختصاص دهیم و به سلامت روان و جسم خود اهمیت دهیم. گاهی هم ما مجبور می شویم تا بیاموزیم که چگونه از خود در برابر این اخبار تلخ محافظت کنیم.