شاید تا به حال واژه تروما Trauma را شنیده باشید اما معنی تروما را ندانید. تروما هر نوع ضربه ای است که عواقبی به همراه دارد. البته در روانشناسی ما ترومای روحی یا روانی نیز داریم. ترومای روانی پاسخی به رویدادی است که فرد آن را به شدت استرس زا می داند. به عنوان مثال می توان به قرار گرفتن در یک منطقه جنگی، یک بلای طبیعی یا یک حادثه اشاره کرد. البته تروما می تواند طیف وسیعی از علائم جسمی و روحی را ایجاد کند.
همه کسانی که یک رویداد استرس زا را تجربه می کنند دچار تروما نمی شوند و Trauma انواع مختلفی دارد. برخی از افراد دچار علائمی می شوند که پس از چند هفته برطرف می شود، در حالی که برخی دیگر اثرات طولانی مدت بیشتری خواهند داشت. در این مقاله در مورد سوال تروما چیست، توضیح داده شده است.
معنی تروما چیست
اولین سوالی که باید پاسخ داده شود این است که تروما یعنی چه؟ Trauma پاسخ عاطفی فرد به یک تجربه ناراحت کننده است. تعداد کمی از مردم می توانند زندگی را بدون مواجهه با نوعی آسیب سپری کنند و معمولا افراد در طول زندگی خود با ضربه های روانی زیادی رو به رو می شوند. برخلاف سختی های معمولی، رویداد های آسیب زا و ترومایی معمولا ناگهانی و غیر قابل پیش بینی هستند.
تروما ها تهدیدی جدی برای زندگی مانند آسیب بدنی یا حتی مرگ دارند و معمولا خارج از کنترل فرد بوده یا او این احساس را تجربه می کند. مهمتر از همه، رویداد ها تا حدی آسیب زا و تروماتیک هستند که احساس امنیت فرد را در جهان تضعیف می کنند و این حس را ایجاد می کنند که هر لحظه ممکن است فاجعه رخ دهد. از دست دادن والدین در دوران کودکی، تصادفات رانندگی، خشونت فیزیکی، تجاوز جنسی، تجارب جنگی نظامی، از دست دادن غیر منتظره یکی از عزیزان معمولا رویداد های آسیب زا و ترومایی هستند.
تروما می تواند منجر به آسیب عاطفی، جسمی و روانی شود و فرد را دچار استرس پس از سانحه کند. با این حال، همه افراد پس از یک رویداد آسیب زا دچار اختلال استرس پس از سانحه نمی شوند. اگرچه ممکن است فردی به PTSD مبتلا نشود، اما ممکن است بلافاصله پس از یک رویداد آسیب زا علائم مشابه PTSD را تجربه کند. بسیاری از این علائم در واقع واکنش های رایج به یک رویداد آسیب زا هستند.
انواع تروما چیست
تروما را می توان در شرایط مختلف تجربه کرد. شرایط مختلف ممکن است شامل زندگی در خانه، مدرسه، محل کار، در جامعه گسترده تر یا در یک منطقه جنگی باشد. این که یک رویداد آسیب زا و تروما تلقی شود یا نه، به تجربه ذهنی آن ربط دارد تا خود رویداد. در اینجا انواع Trauma را شرح داده ایم.
1ترومای حاد
منعکس کننده پریشانی شدید بلافاصله پس از یک رویداد یکباره است و واکنش کوتاه مدت می باشد. نمونه های رایج آن عبارتند از تصادف اتومبیل، تجاوز فیزیکی یا جنسی، یا مرگ ناگهانی یکی از عزیزان.
2ترومای مزمن
می تواند از رویداد های مضری که تکرار شده یا طولانی مدت می شوند، ناشی شود. این نوع تروما می تواند در پاسخ به قلدری مداوم، بی توجهی، سوء استفاده (عاطفی، فیزیکی، یا جنسی) و خشونت خانگی ایجاد شود.
3ترومای پیچیده
می تواند از تجربه رویداد های آسیب زای مکرر یا چندگانه که امکان فرار از آن وجود ندارد، ایجاد شود. حس به دام افتادن از ویژگی های این تجربه است. مانند سایر انواع تروما، می تواند احساس ایمنی را در جهان تضعیف کند و باعث ایجاد هوشیاری بیش از حد، نظارت مداوم یا گوش به زندگی طاقت فرسا نسبت به محیط برای احتمال وجود تهدید شود.
4تجارب نامطلوب دوران کودکی
طیف وسیعی از موقعیت های دشواری را پوشش می دهد که کودکان یا به طور مستقیم با آن ها روبرو می شوند یا در دوران رشد، قبل از اینکه مهارت های مقابله ای مؤثر را یاد بگیرند، شاهد آن ها هستند. تجارب نامطلوب دوران کودکی می توانند روند طبیعی رشد را مختل کنند و آسیب عاطفی می تواند تا بزرگسالی ادامه دار شود. از دست دادن و فوت والدین، بی توجهی، سوء استفاده عاطفی، فیزیکی یا جنسی و طلاق از رایج ترین انواع تجارب نامطلوب دوران کودکی هستند.
5ترومای ثانویه
ترومای ثانویه یا جانشین از قرار گرفتن در معرض رنج دیگران ناشی می شود و می تواند به کسانی که در حرفه هایی که با آسیب ها و ضرب و جرح ارتباط دارند، ضربه بزند، به ویژه پزشکان، افراد در کمک های اولیه و مجریان قانون. با گذشت زمان، چنین افرادی در معرض خطر خستگی ناشی از همدردی هستند، به طوری که آنها برای محافظت از خود از سرمایه گذاری عاطفی روی افراد دیگر اجتناب می کنند تا با پریشانی رو به رو نشوند.
علائم تروما چیست
پاسخ دادن به این سوال که علائم تروما چیست، دشوار است زیرا واکنش همه افراد به یک رویداد آسیب زا متفاوت است. با این حال، برخی از علائم رایج وجود دارد که ممکن است پس از یک رویداد آسیب زا رخ دهد. در اینجا برخی از واکنش های رایج به بیماری تروما توضیح داده شده است.
افکار و خاطرات مزاحم
پس از یک رویداد آسیب زا، تجربه برخی از افکار و خاطرات مزاحم از رویداد تروماتیک معمول است. این امر به ویژه زمانی رخ می دهد که با چیزی مثلا یک شخص، مکان یا تصویر روبرو می شوید که شما را به یاد رویداد آسیب زا می اندازد.
هوشیاری بیش از حد
همچنین بسیار طبیعی است که بعد از یک رویداد آسیب زا احساس مراقبت و آگاهی بیشتری نسبت به اطراف خود داشته باشید. این در واقع یک علامت بسیار محافظتی است زیرا بدن شما در تلاش است با آگاه کردن شما از منابع بالقوه تهدید و خطر، شما را ایمن نگه دارد. این مکانیسم ایمنی طبیعی پس از یک رویداد آسیب زا حساس تر می شود.
برانگیختگی بیش از حد
همانطور که احتمالا بیشتر مراقب خواهید بود، احتمالا پس از یک رویداد آسیب زا نیز احساس سرگیجه و عصبانیت بیشتری خواهید داشت. این واکنش بخشی از سیستم حفاظت طبیعی بدن شماست. ترس و اضطراب به ما می گویند که نوعی خطر وجود دارد، و تمام احساسات بدنی که همراه با ترس و اضطراب هستند، اساسا برای کمک به ما در واکنش به آن خطر طراحی شده اند. آنها ما را برای فرار، یخ زدن یا جنگ آماده می کنند. پس از یک رویداد همراه با تروما، سیستم هشدار بدنتان در تلاش برای محافظت از شما در برابر حوادث آسیب زا در آینده حساس تر می شود.
احساس ناامنی
پس از یک رویداد آسیب زا و ترومایی، فرضیات ما در مورد اینکه جهان مکانی امن و مطمئن است، به طور قابل درکی از بین می رود. در نتیجه، مردم ممکن است احساس کنند که هر موقعیت یا مکانی به طور بالقوه خطرناک است. در مکان ها یا موقعیت هایی که زمانی در آنها احساس امنیت می کردند، ممکن است اکنون احساس خطر کنند و اضطراب آور باشند. این امر به ویژه در موقعیت ها یا مکان هایی که شما را به یاد رویداد های آسیبزا می اندازند، به احتمال زیاد رخ می دهد.
تاثیر تروما
رویدادهای ناراحت کننده آمیگدال را فعال می کند، ساختاری در مغز که مسئول تشخیص تهدیدات است. با ارسال یک زنگ هشدار به چندین سیستم بدن برای آماده شدن برای دفاع پاسخ می دهد. سیستم عصبی سمپاتیک وارد عمل می شود و ترشح آدرنالین و نورآدرنالین و هورمون های استرس را تحریک می کند که بدن را برای پاسخ جنگ-فرار یا انجماد آماده می کند. ترس کوتاه مدت، اضطراب، شوک و خشم یا پرخاشگری همگی پاسخ های طبیعی به تروما هستند.
با کاهش بحران و محو شدن تجربه از حافظه، چنین احساسات منفی از بین می روند، اما برای برخی افراد، این احساسات ناراحت کننده ممکن است باقی بماند و در زندگی روزمره اختلال ایجاد کند. افرادی که از ترومای طولانی مدت رنج می برند ممکن است دچار اختلالات عاطفی مانند اضطراب شدید، خشم، غم و اندوه، احساس گناه بازمانده، جدایی، ناتوانی در احساس لذت (آنهدونیا) یا PTSD (اختلال استرس پس از سانحه) شوند. آمیگدال بیش فعال می شود و واکنش بیش از حد آن به اختلالات جزئی منجر به ترشح هورمون های استرس می شود.
افراد با زندگی در حالت دفاعی و همیشه مراقب به احتمال زیاد مشکلات مداوم خواب یا درد فیزیکی را تجربه می کنند، در روابط شخصی و حرفه ای خود با آشفتگی مواجه می شوند و احساس ارزش خود را کاهش می دهند. تغییرات روانشناختی مثبت پس از Trauma نیز زمانی امکان پذیر است که افراد مشکلات خود را بپذیرند و خود را به عنوان بازماندگان ببینند تا قربانیان تجربه ناگوار. اینها می تواند شامل ایجاد تاب آوری، توسعه مهارت های مقابله ای موثر و توسعه حس خودکارآمدی باشد.
درمان بیماری تروما
اگر ضربه روحی و تروما را تجربه کرده اید، ممکن است صحبت با یک درمانگر مفید باشد. سعی کنید از پزشک یا یکی از عزیزان خود توصیه بخواهید. یک درمانگر می تواند شما را حمایت کند و همچنین به شما در درک بهتر علائمی که تجربه می کنید کمک کند. درمان روان زخم به علائمی که در نتیجه بیماری تروما تجربه می کنید بستگی دارد. ممکن است شامل روان درمانی، دارو درمانی، خود مراقبتی یا ترکیبی از این رویکرد ها باشد. درمان ها اغلب بر کمک به افراد برای ادغام پاسخ عاطفی خود به تروما و همچنین رسیدگی به شرایط سلامت روان ناشی از آن مانند اضطراب، افسردگی یا PTSD تمرکز می کنند.
اگر در نتیجه تروما به PTSD مبتلا شده اید، دارو هایی وجود دارند که ممکن است به عنوان بخشی از درمان شما مفید باشند، مانند دارو های ضد افسردگی و قرص های ضد اضطراب. در ضمن می توانید با راه های مختلف به خودتان کمک کنید. مثلا لازم نیست خود را مجبور کنید که با دیگران در مورد احساس خود صحبت کنید. با این حال، مهم است که سعی نکنید احساسات خود را از بین ببرید.
یک گروه جمایتی پیدا کنید تا بتوانید با افراد دیگری که Trauma و تجربیات مشابهی را پشت سر گذاشته اند صحبت کنید. به خودتان زمان بدهید تا با آنچه احساس می کنید کنار بیایید. انتظار نداشته باشید که این احساسات یک شبه از بین بروند. در ضمن به خود سخت نگیرید و مراقب بدن خود باشید. به طور منظم وعده های غذایی مغذی بخورید، سعی کنید استراحت کافی داشته باشید و به طور منظم فعالیت بدنی داشته باشید.
در نهایت اگرچه ممکن است احساس تنهایی کنید، منزوی کردن خود می تواند مقابله با اثرات ضربه را دشوارتر کند. به خود اجازه دهید به افرادی تکیه کنید که به شما اهمیت می دهند و از شما حمایت می کنند. همچنین ممکن است ایجاد یک روال یا برنامه منظم مفید باشد. حوادث آسیب زا می تواند زندگی فرد را تا حد زیادی مختل کند. آنها ممکن است باعث شوند فردی احساس کند که زندگی او خارج از کنترل و غیر قابل پیش بینی است. یک برنامه منظم می تواند به ایجاد نظم و پیش بینی در زندگی شما کمک کند.
سوالات متداول
1- تروما چیست؟
تروما پاسخ عاطفی فرد به یک تجربه ناراحت کننده است و تهدیدی جدی برای زندگی مانند آسیب بدنی دارد که در متن مقاله شرح داده شده است.
2- انواع تروما چیست؟
تروما را می توان در شرایط مختلف تجربه کرد و شرایط مختلف ممکن است شامل زندگی در خانه، مدرسه، محل کار و سایر مواردی باشد که در متن مقاله هست.
3- درمان تروما چیست؟
اگر فردی ضربه روحی و تروما را تجربه کرده باشد ممکن است صحبت با یک درمانگر مفید باشد که در متن مقاله توضیح داده شده است.
پاسخ مشاور: سلام بله تجربه از دست دادن مادر یا پدر نیز می تواند ایجاد تروما کند، شاید امیدوار به بهبودش بودید و این باعث شده در شرایط روحی و روانی بدی قرار بگیرید، باید به خودتان زمان بدهید تا به پذیرش برسید، بهتر است با یک مشاور یا روان شناس متخصص در زمینه سوگ نیز صحبت کنید و راهکارهای تخصصی لازم را دریافت کنید.