همه ما گاهی اوقات ممکن است احساس کنیم که مجبور به انجام کارهایی هستیم که نمی خواهیم انجام دهیم. اگر طرحواره اطاعت را داشته باشید، ممکن است احساس بیش از حد مجبور به اطاعت یا تسلیم شدن به خواسته های دیگران برای جلوگیری از عواقب منفی را تجربه کنید.
افراد با تله اطاعت ممکن است در نهایت نیازها، خواسته ها، احساسات، نظرات یا تصمیمات خود را سرکوب کنند. چنین رفتار هایی با احساس درماندگی، احساس در دام افتادن یا ناتوانی در صحبت کردن و قاطعیت ارتباط نزدیکی دارد. علت این طرحواره برای درمان آن مهم بوده و در این مقاله اطلاعات کاملی در مورد طرحواره اطاعت ارائه شده است.
طرحواره اطاعت چیست
افرادی که روابط متضاد را تجربه می کنند ممکن است یک یا چند طرحواره از این سه طرحواره را ایجاد کنند، از طرحواره ایثار یا خود گذشتگی، اطاعت یا تایید طلبی. افراد با طرحواره اطاعت تصور کرده که همیشه مجبور به انجام خواسته های دیگران هستند. این افراد به دیگران اجازه تسلط بر خودشان داده و در مقابل امر و نهی آن ها سر تعظیم فرود می آورند.
وقتی این طرحواره فعال می شود، به طور قابل توجهی ممکن است رفتارهای سازگار، ترس محور، یا تا حدی رفتارهای خشمگینانه، منفعلانه-پرخاشگرانه یاخود آرامبخشی ایجاد کند. نیاز واقعی پشت این طرحواره احساس امنیت، توانمندی و اعتماد به نفس است. این افراد از تهدید شدن نسبت به ترک یا تنبیه شدن ترس دارند، بنابراین خواسته دیگران را عملی می کنند.
گاهی این افراد طرحواره اطاعت خود را به این صورت نشان داده که احساس های خود به خصوص خشم را سرکوب می کند تا دیگران نیز نسبت به او خشمگین نشوند. این افراد تصور کرده که نیاز ها و خواسته هایشان برای دیگران بی اهمیت است و بیان کردن خواسته ها کار اشتباهی است. معمولا این افراد سازگاری بیشتری به خرج داده و فکر می کنند که انعطاف پذیر هستند و نباید موجب ناراحتی دیگران شوند.
بنابراین این افراد خشم خود را سرکوب کرده و از خشم انباشته هستند و فکر می کنند که مجبور به این کار می باشند. همچنین برای بیان خواسته ها و احساسات خود احساس گناه و شرمندگی کرده و اضطراب زیادی هم معمولا تجربه می کنند. تایید و پذیرش دیگران برای آن ها مهم بوده و به همین دلیل معمولا آن ها طرحواره تایید جویی نیز دارند. افراد با تله اطاعت به دلیل سرکوب زیاد خشم، ناگهان طغیان کرده و به صورت اغراق امیز بروز خشم دارند. برای جبران این احساسات و افکار گاهی دست به بزهکاری زده و به نافرمانی مقابله ای روی می آورند.
معمولا با اطاعت کردن از دیگران احساس گناه را از خود دور کرده چون نسبت به ناراحتی دیگران حساس هستند و فکر می کنند اگر خواسته دیگران را رد کنند، آن ها ناراحت می شوند. آن ها یک روند بسیار معیوب را پیش می گیرند، به این صورت که اگر مطیع نباشند، احساس گناه می کنند، اگر اطاعت کنند هم از دست خودشان ناراحت و عصبی می شوند و به دلیل این ناراحتی باز هم احساس گناه خواهند کرد. افراد دارای بی اشتهایی عصبی نیز به دلیل این که روی ابعاد دیگر زندگی کنترل ندارند، با غذا نخوردن بر روی وزن و میزان خوراک خود کنترل جبران شده دارند.
علائم طرحواره اطاعت
طرحواره اطاعت مانند باقی تله های زندگی علائم و نشانه هایی برای تشخیص دارد. بهترین راه تشخیص ناسازگار بودن آن ها استفاده از تست طرحواره یا مراجعه به طرحواره درمانگر است. در اینجا برخی نشانه های این طرحواره را مشاهده می کنید.
من در صحبت کردن برای خودم خیلی مشکل دارم.
من اغلب احساس می کنم که مردم با من مانند یک پادری رفتار می کنند.
تمایل دارم که در روابطم به دیگران اجازه تصمیم گیری بدهم.
من به ندرت به مردم می گویم که احساسات من را جریحه دار کرده اند یا من را ناامید کرده اند.
من احساس خشم و رنجش زیادی دارم که به ندرت بیان می کنم.
من تمایل دارم دیگران را راضی کنم تا درگیری یا طرد شدن وجود نداشته باشد.
می ترسم که اگر احساساتم را رها کنم کنترل خود را از دست بدهم.
من تمایل دارم کاملا منفعل پرخاشگر باشم.
من از درگیری یا تقابل به هر قیمتی اجتناب می کنم.
من در تعیین حد و مرز با مردم مشکل دارم.
علت تله اطاعت
طرحواره های زندگی با سبک فرزند پروری و نوع رفتار والدین با کودک ارتباط مستقیم دارد. در مورد طرحواره اطاعت، اگر در خانواده ای بزرگ شده اید که ابراز احساسات یا صحبت کردن در مورد آن خطرناک است، به احتمال زیاد این طرحواره را دارید. اگر پدر و مادری بی ثبات داشتید یا درگیری و استرس زیادی در خانه وجود داشته است، احتمالا صحبت کردن را با ترس، تلافی یا تحقیر مرتبط می کردید و این الگو همچنان ادامه دار است.
افراد با طرحواره اطاعت احتمالا والدینی کنترلگر و سختگیر داشته و همیشه مجبور بودند طبق خواسته و کنترل والدین رفتار کنند. حتی در برخی موارد اگر کودک به خواسته های والدین بی توجهی می کرد، با تنبیه رو به رو می شد. این والدین به کودک خود حق انتخاب و تصمیم گیری نداده و احساس گناه کودک را در صورت عدم پیروی از خواسته ها افزایش داده اند.
بنابراین کودک هیچگاه خواسته ها و حق و حقوق خود را درک و کشف نکرده است. بنابراین یک خشم زیادی از والدین درونی می کنند و آن ها را مقصر می دانند. این طرحواره در افرادی که مورد آزار جسمی، عاطفی یا جنسی قرار گرفته اند بسیار شایع است. چون در کودکی به نفع آن ها بود که ساکت بمانند تا آسیبی نبیند.
تاثیر تله اطاعت
طرحواره تنبیه اساسا باعث جلوگیری از بروز خود، نیاز ها و احساسات، مشخص کردن حد و مرز و حل کردن تعارضاتمان می شود. در ضمن در مورد ابراز احساسات و نیاز های واقعی خود احساس ترس و اضطراب وجود دارد زیرا از نوعی تلافی، تحقیر یا طرد شدن می ترسیم. همچنین نگران این هستیم که نتوانیم با عواقب بعدی بیان احساس خود کنار بیاییم.
از آنجایی که ما با دیگران حد و مرزی قائل نمی شویم، اغلب می توانیم احساس کنیم که از ما سوء استفاده شده، مورد استفاده یا مورد بی احترامی قرار گرفته ایم. ما در نهایت در بسیاری مواقع کارهایی را انجام می دهیم که واقعا نمی خواهیم، زیرا توانایی نه گفتن نداریم. این فقط باعث ایجاد خشم و عصبانیت نسبت به مردم و خودمان شده که گاهی اوقات به طور ناگهانی منفجر می شود یا از راه های تهاجمی و منفعلانه به فرد حمله می کنیم. ممکن است نتوانیم به تماس ها پاسخ دهیم، افراد را نادیده بگیریم، دیر سر بزنیم یا کارهایی را که از ما خواسته شده است را انجام ندهیم.
روابط افراد با طرحواره اطاعت هرگز رضایت بخش نیست زیرا در مورد افکار و احساسات خود صادق نیستند. این افراد زمان زیادی را صرف جلب رضایت مردم و انجام آنچه دیگران می خواهند می کنند تا مردم هرگز نتوانند ببینند آن ها واقعا چه کسی هستند و واقعا به چه فکر می کنند، چه احساسی می کنند و به چه چیزی نیاز دارند. آن ها به مردم اطلاعاتی را که برای داشتن یک رابطه نزدیک و صمیمی نیاز است، نمی دهند.
بنابراین وقتی این طرحواره را داریم، می توانیم احساس تنهایی کنیم، حتی اگر افرادی در اطرافمان داشته باشیم هرگز واقعا در سطح عمیق صمیمی دیده نمی شویم یا درک نشده ایم. می توانیم با شریک ها، دوستان یا همکاران در روابط بدی قرار بگیریم، زیرا به جای خود صحبت نمی کنیم و اجازه نمی دهیم افراد مرزهای ما را رد کنند. تله اطاعت تاثیرات زیادی بر عزت نفس و اعتماد به نفس ما دارد زیرا می دانیم که با خودمان صادق نیستیم و در نهایت احساس کنترل و ناتوانی می کنیم.
همچنین افراد با این طرحواره در روابط عاطفی خود مطیع شریک زندگی بوده و تصمیمات مهم را همسرشان می گیرد. نسبت به فرزند خود مهرطلبی داشته و قوانین درست و محکمی را وضع نمی کنند و اگر بکنند هم احساس گناه به آن ها دست می دهد. این افراد به دنبال سلطه گران و پرخاشگران بوده و جدب آن ها می شوند.
درمان طرحواره اطاعت چیست
بهترین راه برای درمان تله های زندگی مراجعه به طرحواره درمانگر است. درمانگر به فرد با طرحواره اطاعت کمک کرده تا بروز احساس و افکار و نیاز های خود را به طور صحیح یاد بگیرد. برای اینکار باید نسبت به احساس ها و نیاز های خود آگاه شود و به خود حق دهد. در کنار باقی مسائل یاد می گیرد که ارتباط صمیمانه و دو طرفه برقرار کند و سرویس اضافی به دیگران ندهد. در این جا چند راهکار برای درمان تله اطاعت مطرح شده است.
موقعیت های روزمره در خانه و محل کار که در آن نیاز های خود را مطیع دیگران می کنید را فهرست کنید.
در نظر بگیرید که آیا انتظارات منفی شما در مورد پیامد های ابراز نیاز ها و احساسات خود به دیگران اغراق آمیز است. اگر در آنها اغراق شده، نیازها و احساسات خود را به درستی بیان کنید.
با استفاده از تمرین های تصویر سازی و یا نوشتن، خشم خود را ابراز کنید و حقوق خود را با هر والدین کنترل کننده یا سایر شخصیت های مقتدر در دوران کودکی خود ابراز کنید.
شرکا و دوستان نسبتا غیر کنترل گر را انتخاب کنید.
تکنیک های قاطعانه ای را یاد بگیرید و از آنها استفاده کنید که می تواند به شما کمک کند نیازهای خود را روشن کنید و احساسات خود را با دیگران بیان کنید.
تمایلات طبیعی خود را شناسایی کرده و عمل به آنها را تمرین کنید. آنها را فهرست کرده و از تصویرسازی و نقش آفرینی به عنوان تمرین استفاده کنید. پس از تمرین، یادگیری خود را در موقعیت های واقعی زندگی ادامه دهید.
زمان های اطاعت افکار و احساسات خود را در دوران کودکی فهرست کنید. از روش حساسیت زدایی برای از بین بردن احساسات منفی و ادراکی که از خود دارید و مربوط به این خاطرات هستند، استفاده کنید.
سوالات متداول
1- طرحواره اطاعت چیست؟
افراد با طرحواره اطاعت تصور کرده که همیشه مجبور به انجام خواسته های دیگران هستند که در متن مقاله به طور کامل شرح داده شده است.
2- علائم طرحواره اطاعت چیست؟
طرحواره اطاعت مانند باقی تله های زندگی علائم و نشانه هایی برای تشخیص راحت تر افراد دارد که در متن مقاله توضیح داده شده است.
3- علت تله اطاعت چیست؟
اگر در خانواده ای بزرگ شده اید که ابراز احساسات یا صحبت کردن در مورد آن خطرناک است و والدین سلطه گر هستند احتمالا طرحواره اطاعت دارید که در متن مقاله شرح داده شده است.
پاسخ مشاور: سلام افرادی در تله اطاعت می افتند که اگه از دستورات والدین خود نافرمانی می کردند، آنها محبت شان را از آن ها دریغ می کردن، اجازه نمی دادند که فرزندشان تصمیمی بگیرد یا انتخاب داشته باشد، یا والدین با ازخودگذشتگی از خواسته هایشان، چشم پوشی می کردند و خواسته های دیگران را مهم می دانستند، پس نه تنها با اعمال زورگویی حتی با توسل به روش های دیگه ای هم که در بالا ذکر شد می توان تله اطاعت را در فرزند ایجاد کرد.
