دستگاه تناسلی زنان

اندام های تناسلی زنان شامل چندین ساختار کلیدی مانند تخمدان ها، رحم، واژن و فرج هستند. این اندام ها در باروری، بارداری و زایمان نقش مهمی دارند. اندام های تناسلی تاثیر قابل توجهی بر سایر جنبه های سلامت نیز دارند. به عنوان مثال، تخمدان ها هورمون هایی تولید می کنند که بر تراکم استخوان، سطح کلسترول، سلامت قلب و خلق و خوی تاثیر می گذارد.

دستگاه تناسلی زنان بسیار پیچیده بوده و شامل اندام های داخلی و خارجی می شود. در این مقاله، آناتومی اندام های تناسلی زنانه را به طور مفصل بررسی خواهیم کرد، از جمله اینکه آنها چه کاری انجام می دهند و چگونه کار می کنند.

دستگاه تناسلی زنان چیست

دستگاه تناسلی زنان مجموعه ای از اندام ها است که با هم کار می کنند تا تولید مثل، بارداری و زایمان را امکان پذیر کنند. همچنین هورمون های جنسی زنانه از جمله استروژن و پروژسترون را تولید می کند. این سیستم متشکل از اندام ها و بافت های داخل بدن بوده و برخی اندام ها که در خارج از بدن قابل مشاهده هستند. اندام های داخلی عبارتند از:

1تخمدان ها

2لوله های فالوپ

3رحم

4دهانه رحم

5واژن

عضو دیگر، کلیتوریس، هم در داخل و هم در خارج از بدن وجود داشته و ناحیه خارجی اطراف واژن، فرج نام دارد. همه کسانی که در بدو تولد به آن ها جنسیت زن اختصاص داده شده است، همه این اندام ها را ندارند. گاهی اوقات افراد بدون برخی از اجزا یا با ترکیبی از ویژگی های زنانه و مردانه به دنیا می آیند. این افراد به دوجنسه یا اینترسکس معروف هستند. برخی از افراد نیز برای برداشتن برخی از قسمت های دستگاه تناسلی تحت عمل هایی قرار می گیرند. برخی از این اقدامات به دلایل پزشکی انجام می شود، در حالی که برخی دیگر نتیجه اقدامات فرهنگی مضر مانند ختنه زنان است.

حتما بخوانید: خشکی واژن

 

 

کارکرد دستگاه تناسلی زنان

دستگاه تناسلی زنان چندین عملکرد را انجام می دهد. تخمدان ها سلول های تخمک را تولید می کنند. سپس تخمک ها به لوله فالوپ منتقل می شوند، جایی که ممکن است لقاح توسط یک اسپرم اتفاق بیفتد. سپس تخمک بارور شده به سمت رحم حرکت می کند، جایی که پوشش رحم در پاسخ به هورمون های طبیعی چرخه تولید مثل ضخیم شده است. هنگامی که در رحم قرار می گیرد، تخمک بارور شده می تواند در پوشش ضخیم رحم کاشته شود و به رشد خود ادامه دهد.

اگر لانه گزینی انجام نشود، پوشش رحم به عنوان خون قاعدگی ریخته می شود. علاوه بر این، دستگاه تناسلی زنان هورمون های جنسی زنانه را تولید می کند که چرخه تولید مثل را حفظ می کند. در دوران یائسگی، دستگاه تناسلی زنان به تدریج تولید هورمون های زنانه لازم برای چرخه تولید مثل را متوقف می کند. در این مرحله، چرخه قاعدگی به مرور نامنظم شده و در نهایت متوقف می شود. یک سال پس از توقف سیکل های قاعدگی، زن یائسه در نظر گرفته می شود.

حتما بخوانید: نقطه جی چیست

بخش های مختلف دستگاه تناسلی زنان

آناتومی تناسلی زن شامل بخش های خارجی و داخلی است. عملکرد ساختار های دستگاه تناسلی خارجی زن به دو صورت است، یکی امکان ورود اسپرم به بدن و دیگری محافظت از اندام های تناسلی داخلی در برابر ارگانیسم های عفونی. بخش های خارجی دستگاه تناسلی زنان شامل موارد زیر است.

لابیا ماژور

لابیا ماژور (لب های بزرگ) سایر اندام های تولید مثلی خارجی را در بر گرفته و محافظت می کند. در دوران بلوغ، روی پوست لب های بزرگ که حاوی غدد عرق و غدد ترشح کننده چربی نیز هستند، رشد می کند.

لب های کوچک

لب های کوچک می توانند اندازه ها و اشکال مختلفی داشته باشند. آنها درست در داخل لابیا بزرگ قرار دارند و منافذ واژن (کانالی که قسمت پایینی رحم را به خارج بدن می پیوندد) و مجرای ادرار (لوله ای که ادرار را از مثانه به بیرون بدن می برد) را احاطه می کنند. این پوست بسیار ظریف است و می تواند به راحتی تحریک و متورم شود.

غدد بارتولین

این غدد در کنار دهانه واژن در هر طرف قرار دارند و مایع ترشح می کنند.

کلیتوریس

دو لب کوچک در ناحیه کلیتوریس به هم می رسند، برآمدگی کوچک و حساسی که با آلت تناسلی مردانه قابل مقایسه است. کلیتوریس توسط یک چین پوستی به نام پرپوس پوشیده شده است که شبیه پوست ختنه گاه در انتهای آلت تناسلی است. مانند آلت تناسلی، کلیتوریس به تحریک بسیار حساس است و می تواند نعوظ داشته باشد.

اندام های تولید مثل داخلی زنان نیز شامل موارد زیر است:

واژن

واژن کانالی است که دهانه رحم (قسمت پایینی رحم) را به خارج از بدن پیوند می دهد. همچنین به عنوان کانال تولد نیز شناخته می شود.

رحم

رحم عضوی توخالی و گلابی شکل است که محل زندگی جنین در حال رشد است. رحم به دو قسمت تقسیم می شود، دهانه رحم که قسمت پایینی است که به داخل واژن باز می شود و بدنه اصلی رحم که به راحتی می تواند گسترش یابد تا نوزاد در حال رشد را در بر بگیرد. کانالی که از دهانه رحم عبور می کند به اسپرم اجازه ورود و خون قاعدگی را می دهد.

تخمدان ها

تخمدان ها غدد کوچک بیضی شکلی هستند که در دو طرف رحم قرار دارند. تخمدان ها تخمک و هورمون تولید می کنند.

لوله های فالوپ

لوله های باریکی هستند که به قسمت بالایی رحم متصل می شوند و به عنوان مسیر هایی برای حرکت تخمک از تخمدان ها به رحم عمل می کنند. لقاح تخمک توسط اسپرم معمولا در لوله های فالوپ انجام می شود. سپس تخمک بارور شده به سمت رحم حرکت می کند و در آنجا در دیواره رحم لانه گزینی می کند.

حتما بخوانید: بیماری واژینیسموس

عملکرد دستگاه تناسلی زن در قاعدگی

زنان در سنین باروری که از 11 تا 16 سالگی شروع می شود، چرخه های مربوط به فعالیت هورمونی را در دستگاه تناسلی زنانه خود تجربه می کنند که در فواصل زمانی یک ماهه تکرار می شوند. پریود به معنای عادت ماهانه است که منجر به چرخه قاعدگی می شود. با هر سیکل، بدن زن برای بارداری احتمالی آماده می شود، خواه این خواسته زن باشد یا نباشد. اصطلاح قاعدگی به ریزش دوره ای دیواره رحم اشاره دارد.

چرخه قاعدگی به طور متوسط حدود 28 روز طول می کشد و مراحل آن شامل، فاز فولیکولی (تکامل تخمک)، مرحله تخمک گذاری (آزاد شدن تخمک) و فاز لوتئال (در صورت عدم کاشت تخمک سطح هورمون کاهش می یابد) است.

اختلالات رایج دستگاه تناسلی زنان چیست

دستگاه تناسلی یا تولید مثل زنان مانند هر بخش دیگری از بدن میتواند دچار اختلالات مختلف شود. شایع ترین اختلالات آن شامل کاهش باروری (زمان طولانی تر تا بارداری)، اختلال در تولید مثل (به عنوان مثال، تاخیر در لقاح یا از دست دادن بارداری و بارداری پوچ)، ناباروری، یا اختلالات زنانه مانند آندومتریوز، فیبروم، نارسایی زودرس تخمدان، یا سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) است.

جدای از این موارد ابتلا به بیماری های جنسی و عفونت های مقاربتی مانند ایدز، hpv، سیفلیس و هپاتیت B بسیار رایج بوده و در صورت عدم مراقبت هنگام برقراری رابطه جنسی احتمال ابتلای زن به آن زیاد است. در ضمن افزایش سن نیز کیفیت کارکرد دستگاه تولید مثل زنان را پایین آورده و در صورت بارداری در سنین بالا احتمال نارسایی نوزاد یا سقط جنین بیشتر است.

مشکلات تخمک گذاری، مانند مشکلات ناشی از تخمدان پلی کیستیک، بزرگترین دلایل ناباروری هستند. (بدون تخمک گذاری به معنای عدم وجود تخمک برای بارور شدن است.) برخی موارد در سبک زندگی زنان علاوه بر سن، وزن و عفونت های مقاربتی نیز می توانند نقش داشته باشند که شامل مواردی مثل مصرف سیگار، مصرف بیش از حد الکل، فشار از حوزه های مختلف زندگی، رژیم غذایی ضعیف و تمرینات ورزشی شدید است. یکی از تمرینات راحتی که به بهبود عضلات واژن و دستگاه تناسلی زنان کمک می کند، ورزش کگل است.

حتما بخوانید: جلوگیری از بارداری

ارتباط دستگاه تناسلی زنان و سلامت روان

در زنان بین تغییرات در دستگاه تناسلی زنانه و خطرات مربوط به بهداشت روانی ارتباط زیادی هست. علائم روانشناختی در ارتباط با رویداد های تولید مثلی، مثل چرخه قاعدگی، زایمان و یائسگی در سراسر زندگی زنان همچنان تغییر می کنند. این مشکل و تغییرات در تمام قاره ‌های دنیا رخ می دهد. افسردگی زنان شواهد مشخصی از این پیوند های قوی ارائه می دهد. تحقیقات زیادی نشان می دهد که دختران در دوران بلوغ در معرض خطر بسیار بیشتری نسبت به پسران هستند. خطر نسبتا افزایش یافته ای که پس از آن تا بزرگسالی ادامه می یابد، در دوران گذار به یائسگی افزایش می یابد و دوباره پس از یائسگی سقوط می کند.

با وجود این، تعداد کمی از دانشمندان روانشناسی تغییرات دستگاه تناسلی زنان را به عنوان جزء جدایی ناپذیر مدل های نظری خود در نظر می گیرند. در واقع، محققان و پزشکان هنوز درک روشنی از این ندارند که کدام زنان در معرض خطر بیشتری برای تجربه مشکلات روانی در رابطه با تغییرات باروری هستند، و نه اینکه چه ابزارهایی به احتمال زیاد از مشکلات آنها پیشگیری کرده و یا آن ها را بهبود می دهد.

برخی محققین با بررسی تفاوت های جنسی در افسردگی و اضطراب در دوران بلوغ، شواهدی پیدا کردند که دخترانی که زودتر به بلوغ می رسند، احتمال بیشتری دارد که در دوران گذار به بلوغ، نشخوار فکری کنند، که ممکن است دلیل افزایش آسیب پذیری آنها در برابر افسردگی باشد. کیزنر و همکارانش چگونگی تغییر علائم فیزیکی، علائم عاطفی و سبک شناختی زنان را در طول چرخه قاعدگی بررسی کردند و دریافتند که الگو های تغییر به طور قابل توجهی بین افراد متفاوت است.

دانکل شتر و همکارانش با ارائه داده های جمع آوری شده در طول بررسی بارداری های دوقلو، چهار نوع عامل استرس زای زندگی را شناسایی کردند که ممکن است زنان را مستعد افسردگی پس از زایمان کند. همچنین گوردون، گیردلر و همکارانش تحقیقات جدیدی در مورد افزایش افسردگی پیش از یائسگی ارائه می کنند.

حتما بخوانید: نشخوار فکری

راه های مراقبت از دستگاه تناسلی زن

دستگاه تناسلی زنان مستعد ضربه، به هم خوردن تعادل هورمون ها و عفونت هایی است که ممکن است مانع بارداری شده و یا باعث بیماری های عفونی یا ناباروری شوند. در حالی که هیچ راه قطعی برای متوقف کردن بیماری وجود ندارد، اما اقدامات احتیاطی برای حفظ سلامت دستگاه تناسلی وجود دارد که در اینجا مشاهده می کنید.

• عدم مصرف سیگار

• چکاپ مداوم پیش متخصص زنان و زایمان

• برقراری رابطه جنسی سالم و استفاده از راه های پیشگیری از بیماری

• داشتن ارگاسم به طور مداوم به دلیل ترشح هورمون های سالم

• افزایش مصرف کلسیم و منیزیم

حتما بخوانید: راه های ترک سیگار

 

 

سوالات متداول

1- دستگاه تناسلی زنان چیست؟

دستگاه تناسلی زنان مجموعه ای از اندامهاست که با هم کار می کنند و اهداف مختلفی دارند که در متن مقاله توضیح داده شده است.

2- کارکرد دستگاه تناسلی زنان چیست؟

دستگاه تناسلی زنان چندین عملکرد از جمله باروری، قاعدگی، برقراری رابطه جنسی و سایر موارد را انجام می دهد که در متن مقاله شرح داده شده است.

3- بخش های مختلف دستگاه تناسلی زنان چیست؟

آناتومی تناسلی زن شامل بخش های خارجی و داخلی است که برخی اندام ها هم در هر دو ناحیه قرار دارند و در متن مقاله شرح داده شده است.