دلبستگی مضطرب چیست

دلبستگی، یکی از بنیادی‌ترین جنبه‌های روابط انسانی است که از دوران کودکی شکل می‌گیرد و تاثیری ماندگار بر ارتباطات عاطفی ما در بزرگسالی می‌گذارد. در میان انواع سبک‌های دلبستگی، دلبستگی مضطرب ویژگی‌هایی منحصر به فرد دارد که می‌تواند هم منبع عمیقی از عشق و احساس باشد و هم منشا اضطراب و نگرانی در روابط. افرادی که این سبک دلبستگی را تجربه می‌کنند، اغلب در جستجوی اطمینان و تایید از سوی دیگران هستند، اما همزمان از طرد شدن و تنها ماندن می‌ترسند.

این الگو که ریشه در تجربیات اولیه فرد با مراقبان اولیه‌اش دارد، می‌تواند به شکل‌گیری روابط پیچیده و چالش برانگیز در بزرگسالی منجر شود. در این مقاله، با بررسی علل، ویژگی‌ها و تاثیرات دلبستگی مضطرب به شما کمک خواهیم کرد تا این سبک دلبستگی را بهتر درک کرده و راهکارهایی برای مدیریت آن در زندگی روزمره بیابید.

دلبستگی مضطرب چیست

دلبستگی مضطرب (Anxious Attachment) یکی از چهار سبک اصلی دلبستگی است که در نظریه دلبستگی، ابتدا توسط جان بالبی و سپس توسط مری اینزورث مطرح شد. این سبک دلبستگی معمولا در افرادی دیده می‌شود که در دوران کودکی، مراقبت‌های متناقض یا غیر قابل پیش‌بینی از سوی والدین یا مراقبان خود دریافت کرده‌اند. کودکان با این تجربه‌ها، حس ناامنی در روابط را شکل می‌دهند و به شدت نگران طرد شدن یا ترک شدن از سوی کسانی می‌شوند که برایشان اهمیت دارند. این الگوی رفتاری و احساسی غالبا به بزرگسالی منتقل می‌شود و بر روابط دوستانه، خانوادگی، و عاشقانه تاثیر می‌گذارد.

افراد دارای دلبستگی مضطرب معمولا نیاز شدیدی به نزدیکی عاطفی دارند و برای تایید و اطمینان خاطر از سوی دیگران تلاش می‌کنند. آن‌ها اغلب خود را نسبت به احساسات دیگران بسیار حساس می‌یابند و نگرانی مداوم از دست دادن یا طرد شدن از سوی شریک عاطفی خود دارند. این افراد ممکن است به طور مداوم به دنبال پیام‌های محبت آمیز یا نشانه‌های وفاداری از سوی دیگران باشند و اگر چنین تاییدی را دریافت نکنند، احساس اضطراب یا ناامنی کنند. این نگرانی‌ها می‌تواند به رفتارهای کنترلی یا حتی افکار منفی در رابطه منجر شود.

با این حال دلبستگی مضطرب تنها یک الگوی رفتاری منفی نیست؛ این افراد معمولا درک بالایی از احساسات دیگران دارند و روابط عاطفی عمیق‌تری را تجربه می‌کنند. با این حال مدیریت اضطراب و ایجاد تعادل میان نیاز به نزدیکی و حفظ استقلال عاطفی، می‌تواند چالشی مهم برای آن‌ها باشد. آگاهی از این سبک دلبستگی و کار روی مهارت‌های خودتنظیمی می‌تواند به بهبود کیفیت روابط و کاهش استرس ناشی از این الگوی رفتاری کمک کند.

حتما بخوانید: دلبستگی اجتنابی چیست

ویژگی های افراد با سبک دلبستگی مضطرب

افراد با سبک دلبستگی مضطرب ویژگی‌ها و رفتارهایی دارند که در روابط عاطفی و اجتماعی آن‌ها نمایان می‌شود. این ویژگی‌ها عمدتاً ناشی از حس ناامنی و نگرانی مداوم درباره رابطه و طرف مقابل است. برخی از مهم‌ترین این ویژگی‌ها در ادامه مطرح شده است.

نیاز به اطمینان و تایید مداوم

این افراد به شدت به تایید و تصدیق دیگران وابسته هستند. آن‌ها ممکن است بارها از شریک عاطفی خود سوال کنند که آیا دوستشان دارد یا رابطه همچنان پابرجاست. این نیاز مداوم به اطمینان، اغلب ناشی از ترس از طرد شدن یا ترس از تنها ماندن است.

حساسیت بالا به رفتار دیگران

افراد با دلبستگی مضطرب، به شدت به نشانه‌های احساسی و رفتارهای طرف مقابل حساس‌اند. کوچک‌ترین تغییر در لحن، حالت چهره، یا رفتار شریک عاطفی می‌تواند باعث نگرانی و اضطراب در آن‌ها شود. این حساسیت گاهی به سوء تفاهم یا تفسیر اشتباه رفتارها منجر می‌شود.

ترس از طرد شدن و جدایی

ترس از ترک شدن یکی از اساسی‌ترین ویژگی‌های این سبک دلبستگی است. این افراد ممکن است دائما نگران باشند که شریک یا دوستانشان آن‌ها را رها کنند. این ترس معمولا باعث رفتارهایی نظیر چسبندگی یا وابستگی بیش از حد می‌شود.

احساس ناامنی در رابطه

افراد با این سبک دلبستگی غالبا خود را در رابطه ناامن احساس می‌کنند. آن‌ها ممکن است دائما فکر کنند که به اندازه کافی خوب نیستند یا طرف مقابلشان ممکن است به کسی دیگر علاقه‌مند شود.

وابستگی عاطفی زیاد

این افراد تمایل دارند که به طور افراطی به دیگران وابسته شوند. آن‌ها ممکن است استقلال عاطفی خود را از دست بدهند و تمام انرژی و توجهشان را صرف رابطه کنند، حتی اگر این امر به زیان آن‌ها تمام شود.

واکنش‌های احساسی شدید

وقتی احساس ناامنی یا تهدید در رابطه می‌کنند، ممکن است به شدت واکنش نشان دهند. این واکنش‌ها می‌تواند شامل خشم، گریه، کناره‌گیری، یا حتی تلاش برای جلب توجه بیش از حد باشد.

احساس گناه یا مسئولیت بیش از حد

افراد با سبک دلبستگی مضطرب، اغلب خود را مسئول مشکلات رابطه می‌دانند و ممکن است بارها از طرف مقابل عذرخواهی کنند یا تلاش کنند هر طور شده رابطه را نجات دهند، حتی اگر مشکل اصلی از طرف مقابل باشد.

حتما بخوانید: دلبستگی ایمن و ناایمن

افراد با سبک مضطرب در رابطه

افراد با سبک دلبستگی مضطرب در روابط عاطفی، رفتارهایی از خود نشان می‌دهند که به شدت تحت تاثیر نیاز به اطمینان و ترس از طرد شدن است. این ویژگی‌ها معمولا باعث می‌شود روابط آن‌ها عمیق، اما گاهی پرتنش و همراه با چالش‌های احساسی باشد. در زیر، نحوه رفتار این افراد در روابط توضیح داده شده است.

وابستگی شدید به شریک عاطفی

این افراد تمایل دارند تا به طور افراطی به شریک عاطفی خود وابسته شوند. آن‌ها اغلب تمام توجه و انرژی خود را روی رابطه متمرکز می‌کنند و از شریک عاطفی خود انتظار دارند که نیازهای احساسی آن‌ها را به طور مداوم برآورده کند. این وابستگی ممکن است باعث شود احساس کنند بدون حضور طرف مقابل، قادر به ادامه زندگی نیستند.

نیاز به اطمینان و تایید مداوم

افراد با سبک دلبستگی مضطرب، دائما به دنبال نشانه‌هایی از عشق و تعهد شریک عاطفی هستند. ممکن است بارها از او بپرسند: "آیا واقعاً مرا دوست داری؟" یا "آیا چیزی تغییر کرده است؟" این رفتار ناشی از ترس عمیق از دست دادن رابطه و نیاز به حس امنیت در رابطه است.

ترس از طرد شدن و حسادت

ترس از اینکه شریک عاطفی آن‌ها ممکن است از رابطه خارج شود یا به کسی دیگر علاقه مند شود، در رفتارهایشان به شکل حسادت یا کنترل‌گری بروز پیدا می‌کند. ممکن است به طور مداوم رفتارهای شریکشان را زیر نظر بگیرند یا در مورد وفاداری او شک کنند، حتی اگر هیچ دلیل مشخصی برای این نگرانی‌ها وجود نداشته باشد.

احساس ناامنی و خودکم‌بینی

در روابط این افراد اغلب احساس می‌کنند که به اندازه کافی خوب نیستند یا اینکه ممکن است شریکشان شخصی بهتر را پیدا کند. این احساس ناامنی می‌تواند باعث شود که بیش از حد برای حفظ رابطه تلاش کنند، حتی اگر رابطه ناسالم یا یک ‌طرفه باشد.

واکنش‌های احساسی شدید

در مواجهه با تعارض یا تهدید به جدایی، ممکن است این افراد واکنش‌های احساسی شدیدی نشان دهند. این واکنش‌ها شامل گریه، خشم، بحث‌های مکرر، یا حتی کناره ‌گیری عاطفی برای جلب توجه شریک است. این رفتارها گاهی باعث فرسایش رابطه و ایجاد تنش‌های بیشتر می‌شود.

تلاش برای جلب محبت

این افراد ممکن است برای حفظ نزدیکی عاطفی، بیش از حد تلاش کنند تا شریکشان را خوشحال کنند، حتی اگر این کار به قیمت نادیده گرفتن نیازها و خواسته‌های خودشان باشد. آن‌ها گاهی به اشتباه تصور می‌کنند که برای حفظ رابطه باید به هر قیمتی خود را تطبیق دهند.

نوسانات عاطفی

رابطه با فردی که سبک دلبستگی مضطرب دارد، ممکن است شامل چرخه‌هایی از شور و اشتیاق شدید و سپس اضطراب و نگرانی مداوم باشد. این افراد در زمان‌هایی که حس می‌کنند رابطه در خطر است، به شدت احساس نگرانی می‌کنند، اما در لحظاتی که اطمینان دارند، می‌توانند عشق و محبت عمیقی نشان دهند.

حتما بخوانید: دلبستگی کودکان زیر دوسال

راه های بهبود روابط با سبک دلبستگی مضطرب

بهبود روابط برای افرادی با سبک دلبستگی مضطرب نیازمند آگاهی، خودشناسی، و یادگیری مهارت‌هایی است که می‌تواند اضطراب و رفتارهای چسبنده را کاهش دهد. این مسیر شامل تلاش برای تنظیم هیجانات، ایجاد تعادل در روابط، و تقویت احساس امنیت درونی است.

گام نخست در بهبود روابط، شناخت دقیق رفتارها و احساسات ناشی از دلبستگی مضطرب است. افراد باید متوجه شوند که اضطراب آن‌ها اغلب از ترس طرد شدن و عدم اطمینان به خود ناشی می‌شود. با تمرکز بر خودآگاهی، این افراد می‌توانند بین نیازهای واقعی خود و ترس‌های غیرمنطقی تمایز قائل شوند. علاوه بر این، کار روی خودپذیری و افزایش عزت نفس می‌تواند به آن‌ها کمک کند که احساس ارزشمندی بیشتری داشته باشند و کمتر به تایید دیگران وابسته باشند.

افراد با سبک دلبستگی مضطرب باید یاد بگیرند که به جای واکنش‌های احساسی شدید یا رفتارهای کنترلی، از راه‌های سازنده‌تر برای بیان نیازها و نگرانی‌های خود استفاده کنند. مهارت‌هایی مانند صحبت با آرامش، بیان خواسته‌ها به صورت شفاف و بدون انتقاد، و گوش دادن فعال به شریک عاطفی می‌تواند به کاهش سوءتفاهم‌ها کمک کند. همچنین، تمرین مدیریت احساسات مانند استفاده از تکنیک‌های تنفس عمیق یا مدیتیشن در زمان‌های اضطراب می‌تواند واکنش‌های ناگهانی را کاهش دهد.

یکی از چالش‌های اصلی برای افراد با دلبستگی مضطرب، وابستگی بیش از حد به شریک عاطفی است. برای بهبود روابط، این افراد باید یاد بگیرند که مرزهای سالمی را در رابطه تعریف کنند. این مرزها به معنای حفظ استقلال فردی و احترام به نیازهای خود و شریک عاطفی است. داشتن فعالیت‌ها، علایق، و دوستان مستقل می‌تواند به آن‌ها کمک کند تا احساس کنند زندگی آن‌ها تنها حول محور رابطه نمی‌چرخد.

ارتباط با فردی که سبک دلبستگی امن دارد، می‌تواند تأثیر مثبتی بر افراد با دلبستگی مضطرب بگذارد. این افراد معمولا رفتارهایی ثابت، حمایتگر، و اطمینان‌بخش دارند که می‌تواند به کاهش اضطراب و افزایش احساس امنیت کمک کند. علاوه بر این، دریافت مشاوره زوج‌درمانی یا کار با یک روان‌درمانگر متخصص در حوزه دلبستگی می‌تواند به افراد کمک کند تا مهارت‌های لازم برای مدیریت روابط را یاد بگیرند و به تدریج احساس امنیت بیشتری را تجربه کنند.

برای افراد با دلبستگی مضطرب، یادگیری اعتماد به شریک عاطفی و کاهش نیاز به کنترل مداوم رابطه، یک گام اساسی در بهبود روابط است. این افراد می‌توانند به جای تفسیر منفی هر رفتار شریک، به طور آگاهانه روی لحظات مثبت تمرکز کنند و فرضیه‌های خوش‌بینانه‌تری درباره رابطه بسازند. اعتماد به دیگران به تدریج و با تجربه رفتارهای اطمینان‌بخش شکل می‌گیرد، اما این فرآیند نیازمند تمرین است. به علاوه، یادگیری اینکه همیشه نمی‌توان همه چیز را در رابطه کنترل کرد و پذیرش این واقعیت که هر رابطه‌ای نیاز به فضا و آزادی دارد، به آن‌ها کمک می‌کند که فشار کمتری به خود و طرف مقابل وارد کنند.

با تمرین این راهکارها و تلاش برای تغییر الگوهای فکری و رفتاری، افراد با دلبستگی مضطرب می‌توانند روابطی سالم‌تر، پایدارتر، و باکیفیت‌تر بسازند.

حتما بخوانید: وابستگی عاطفی چیست

 

 

سوالات متداول

1- دلبستگی مضطرب چیست؟

دلبستگی مضطرب یکی از چهار سبک اصلی دلبستگی است که در نظریه دلبستگی، ابتدا توسط جان بالبی و سپس توسط مری اینزورث مطرح شد و در متن مقاله شرح داده شده است.

2- ویژگی های افراد با سبک دلبستگی مضطرب چیست؟

افراد با سبک دلبستگی مضطرب ویژگی ها و رفتارهایی دارند که در روابط عاطفی و اجتماعی آن ها نمایان می شود و در متن مقاله توضیح داده شده است.

3- افراد با سبک مضطرب در رابطه چگونه هستند؟

افراد با سبک دلبستگی مضطرب در روابط عاطفی، رفتارهایی از خود نشان می دهند که به شدت تحت تاثیر نیاز به اطمینان و ترس از طرد شدن است که در متن مقاله شرح داده شده است.