درمان پارانوئید

اختلال شخصیت پارانوئید یکی از اختلالات دسته A است که ویژگی بارز این دسته افکار و رفتار عجیب و غریب است، افراد با بیماری پارانویا به طور دائم به دیگران بی اعتماد بوده و احساس سوءظن به آن ها دارند، در حالی که این افکار واقعی نبوده و دلیلی بر وجود آن ها نیست.

افراد پارانوئید معمولا از اختلال خود آگاهی نداشته و به دنبال درمان نمی روند زیرا تصور دارند که دیگران مقصر اتفاقات و افکار آن ها هستند. این افراد حتی به مراجعه به روان درمانگر علاقه ای نداشته و به سختی به او اعتماد می کنند، بنابراین درمان آن ها یکی از سخت ترین درمان ها در اختلالات شخصیت است.

برای درمان افراد با بیماری پارانویید راه های مختلفی وجود داشته که لازمه آن ارتباط گیری درست درمانگر با فرد پارانویا است، این درمان ها شامل روان درمانی، دارو درمانی و ارائه تمریناتی ساده برای بهبود و رفع علائم است که در این مقاله به طور کامل شرح داده شده است.

درمان افراد با اختلال پارانویید چیست

معمولا اختلالات شخصیت به سختی درمان شده و در مواقع بسیار بهبود کامل ندارند، بلکه فقط می توان علائم بیماری را کنترل کرد، اختلال پارانوئید نیز جزو آن دسته از اختلالات بوده، بنابراین درمان این افراد کمک کرده تا با علائم و نشانه های خود کنار آمده و زندگی شادتر و بهتری را داشته باشند.

معمولا افراد پارانویا به دلیل این که به اختلال خود آگاهی نداشته و مقصر تمام اتفاقات را دیگران می دانند به دنبال درمان نمی روند، بنابراین ارجاع این افراد برای درمان و روان درمانگری بسیار دشوار است. این افراد معمولا اگر به اصرار کسی هم به دنبال درمان روند به روان درمانگر خود بی اعتماد و مشکوک هستند.

بنابراین درمان آن ها نیاز به صبر و اعتمادسازی داشته و چالش های بیشتری را به همراه دارد و در مواقعی با شکست رو به رو می شود. زیرا اصول درمان بر اساس اعتماد بوده و در صورت عدم وجود آن رفع علائم و بهبودی رخ نمی دهد، درمان بیماری پارانویید شامل موارد ذکر شده زیر است.

روان درمانی در درمان پارانوئید

روان درمانی برای افراد پارانویا معمولا شامل راهکارهایی است که منجر به بهبود علائم، سازگاری با آن و بر مبنای ایجاد همدلی، اعتماد، افزایش عزت نفس، روابط اجتماعی، مهارت های ارتباطی و توانایی های عمومی است. یکی از درمان های بسیار موثر درمان شناختی رفتاری یا CBT است که این نوع درمان به افراد کمک کرده تا با شناخت احساس و افکار خود، رفتارشان را تغییر دهند. این درمان همچنین به تنظیم الگو های فکری تحریف شده و منفی و رفتار های ناسازگار کمک می کند.

در طول دوره درمان افراد می آموزند که چگونه الگوهای تفکر مخرب یا آزار دهنده را که تأثیر منفی بر رفتار داشته شناسایی و تغییر دهند. باورهای پارانوئید ریشه دار و افکار ناسازگار در حفظ اختلال شخصیت پارانوئید نقش دارند ، به همین دلیل پرداختن به این افکار و باورها از طریق CBT مفید بوده و اعتماد را در آن ها شکل می دهد.

با به چالش کشیدن افکار ناسازگار و تلاش برای تغییر رفتار های مضر امکان کاهش سوءظن و تردید به دیگران در افراد با بیماری پارانوئید وجود داشته و تعاملات آن ها با خانواده، همسر و دوستان بهبود می یابد. برای مثال این افراد می توانند به جای پاسخ گویی با خشم و پرخاش به دیگران روش های مناسب تری را برای مقابله و بیان احساسات خود بیاموزند.

یکی از راه هایی که منجر به کاهش خشم و درک افکار و رفتار دیگران در این افراد شده ایجاد مهارت همدلی است که معمولا در بیماری پارانوئید وجود ندارد.

دارو درمانی بیماران پارانویا

در حالی که از دارو معمولاً برای درمان اختلال شخصیت پارانوئید استفاده نمی شود، اما ممکن است در مواردی که علائم شدید بوده و یا با بیماری دیگری مثل افسردگی و اضطراب همراه است، استفاده شود. برای مصرف دارو می توان از دارو های ضد افسردگی، ضد روان پریشی و ضد اضطراب استفاده کرد.

نکته قابل توجه این است که برای مصرف این دارو ها باید به روانپزشک مراجعه کرده و در صورت تجویز او استفاده شود زیرا بسیاری از این دارو ها عواقب جبران ناپذیری داشته و یا اعتیاد به همراه خود می آورند. بنابراین بهترین راه استفاده از آن ها در کنار روان درمانی است.

تمرین هایی برای درمان پارانوئید

برخی تمرین ها برای درمان بیماری پارانوئید در کنار روان درمانگری و دارو مفید بوده و منجر به کاهش افکار منفی و سوءظن نسبت به دیگران می شود که در این جا برخی از آن ها را مشاهده می کنید.

 نوشتن خاطرات و افکار پارانوئیدی

یکی از راه های که در کاهش افکار پارانوئیدی کمک می کند نوشتن خاطرات، افکار و احساسات در مورد آن افکار، اتفاقات روزمره و  میزان خواب در طول روز است و حتی می توان به آن ها از مقیاس 1 تا 10 عدد داده و شدتش را مشخص کرد.

 مورد سوال قرار دادن افکار پارانویا

با به چالش کشیدن خود در مورد افکار مشکوک می توان در تشخیص این که آیا این افکار، موجه است کمک کرد برخی از این سوال ها را در این جا مشاهده می کنید.

• آیا دیگران هم سوءظن های من را واقعی می پندارند؟

• افراد نزدیک چه فکری در مورد افکار و رفتار من دارند؟

• آیا با دیگران در مورد نگرانی هایم صحبت کرده ام؟

• آیا ممکن است من در مورد تهدید اغراق کرده باشم؟

• آیا نگرانی های من مبتنی بر اتفاقاتی است که می توان از دیدگاه هر کس آن را مشاهده کرد؟

• آیا دلیلی بر خلاف عقاید من وجود دارد؟

 صحبت با افراد مورد اعتماد در مورد افکار پارانوییدی

یکی دیگر از راه های درمان و بهبود افکار پارانوییدی صحبت با یک دوست یا فرد نزدیک در خانواده است که منجر به کاهش استرس شده و باعث زیر سوال بردن افکار پارانوییدی و شکاک می شود.

 تمرین های آرمیدگی برای افراد پارانوئید

تمرینات آرمیدگی، مراقبه، یوگا و تمرینات مدیتیشن در کاهش تنش و افکار مزاحم در افراد پارانوئید بسیار موثر است. وقتی احساس فشار می کنید ، مضطرب یا مشغول هستید، این تمرین ها می تواند به شما کمک کند تا از سلامت خود مراقبت کنید.

 مراقبت از خود در بیماری پارانویا

راه های دیگری مثل ورزش در هفته، خواب مناسب و با کیفیت، رژیم غذایی سالم و به اندازه، زمان صرف کردن در طبیعت و انجام کار های خلاقانه در کاهش افکار منفی، پارانوئیدی و کنترل خشم کمک می کند.

 کلام آخر

همانطور که ذکر شد راه های زیادی برای بهبود و کاهش علائم بیماری پارانوئید موجود است اما درمان قطعی برای آن وجود نداشته و به طور کامل علائم از بین نمی روند. روند رفع و مقابله با این اختلال به خود فرد وابسته بوده و در صورت همکاری وی مدت کوتاه تری برای درمان لازم است.

سوالات متداول

1- ✔️ درمان افراد با اختلال پارانویید چیست؟

✔️ معمولا اختلالات شخصیت به سختی درمان شده و در مواقع بسیار بهبود کامل ندارند، بلکه فقط می توان علائم بیماری را کنترل کرد، اختلال پارانوئید نیز جزو آن دسته از اختلالات بوده که در متن مقاله شرح داده شده است.

2- ✔️ روان درمانی در درمان پارانوئید چگونه است؟

✔️ روان درمانی برای افراد پارانویا معمولا شامل راهکارهایی است که منجر به بهبود علائم، سازگاری با آن و ایجاد مهارت است که در متن مقاله شرح داده شده است.

3- ✔️ دارو درمانی بیماران پارانویا چگونه است؟

✔️ در حالی که از دارو معمولاً برای درمان اختلال شخصیت پارانوئید استفاده نمی شود، اما ممکن است در مواردی که علائم شدید بوده تجویز شود که در متن مقاله توضیح آن هست.