اختلال شخصیت مرزی چیست

اختلال شخصیت مرزی (Borderline personality disorder) که به آن اختلال شخصیت از نظر عاطفی ناپایدار نیز می گویند در دسته B اختلالات شخصیت قرار داشته که ویژگی اصلی آن ها نمایشی بودن، احساساتی، هیجانی و دمدمی است. این افراد در فکر کردن و احساس کردن در مورد دیگران مشکلاتی داشته و دچار اختلال در عملکرد زندگی می شوند.

افراد مرزی عاطفه و رفتار بی ثبات و غیر قابل پیش بینی داشته و به همین دلیل در روابط بین فردی خود معمولا موفق نیستند. اصطلاح مرزی تاریخچه طولانی و نسبتا گیج کننده داشته و در ابتدا تصور می شد که این اختلال در مرز بین اختلالات روان رنجور و روان پریش قرار دارد و قبلا با اختلال اسکیزوتایپی یکسان تلقی می شد اما در حال حاضر از هم جدا هستند.

اختلال مرزی در اواخر دهه دوم و یا اوایل دهه سوم زندگی خود را نشان داده و معمولا در زنان بیشتر از مردان شیوع دارد. بیماری مرزی بیشتر ناشی از ژنتیک بوده اما محیط نیز بر روی آن تاثیر دارد. در این مقاله در مورد اختلال شخصیت مرزی، علائم و درمان آن توضیح داده شده است.

اختلال شخصیت مرزی را بشناسیم

افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی الگو رفتاری همراه با تکانشگری و بی ثباتی در رابطه میان فردی، خودانگاره و خلق را نشان می دهند، ویژگی اصلی این افراد بی ثباتی عاطفی و هیجانی است یعنی فرد در مدت زمان کوتاه دچار تغییر عاطفه و هیجان می شود. این افراد خودپنداره ضعیف و بی ثبات دارند.

افراد مرزی معمولا در روابط خود دچار مشکل بوده و نمی توانند آن را به موفقیت برسانند زیرا از نظر هیجانی و عاطفی ثبات ندارند و این مسئله فرد مقابلشان را اذیت می کند و همچنین افراد با اختلال مرزی دوستان و اطرافیان خود را آرمانی تصور کرده و چون واقعیت با ایده آل آن ها یکسان نیست دچار خشم، نا امیدی و سرخوردگی می شوند.

این افراد ترس از رها شدن زیادی را تجربه کرده و برای تنها نماندن خود تلاش های زیادی می کنند اما معمولا موفق نمی شوند. برای مثال فردی که به شدت به طرف مقابل خود ابراز احساس کرده و عشق می ورزد اما زمانی که یک اشتباه کوچک از او می بیند وی را تهدید کرده و یا می گوید که قصد خودکشی دارد. بنابراین می توان نتیجه گرفت که این افراد به شدت تکانشی و بدون فکر عمل می کنند.

افراد با اختلال شخصیت مرزی به دلیل بی فکری و در نظر نگرفتن عواقب کار خود معمولا درگیر قمار، رانندگی های پر خطر، ولخرجی، اقدامات ساختگی خودکشی و یا خط انداختن بر روی بدن با تیغ یا خودزنی می شوند. البته زخمی کردن خود لزوما با اختلال شخصیت مرزی ارتباط نداشته و بسیاری از افرادی که علائم اضطراب داشته و با آن دست و پنجه نرم می کنند نیز دست به این کار ها می زنند.

حتما بخوانید: پیشگیری از خودکشی

 

 

علائم اختلال شخصیت مرزی چیست

اختلال شخصیت مرزی در راهنمای تشخیصی آماری بیماری های روانی در دسته اختللات شخصیت B بوده و دارای علائم به خصوصی است که فرد برای تشخیص باید حداقل 5 مورد از علائم زیر را داشته باشد.

 ترس از رها شدن در افراد مرزی

افراد مرزی معمولا ترس بسیار از تنهایی داشته، تنهایی به معنی در خانه تنها ماندن نبوده بلکه به معنی کمبود روابط میان فردی است. حتی وقتی یکی از عزیزان فرد دیر به خانه می رسد و یا مدتی از خانه دور است در فرد احساس ناخوشایند ایجاد می کند. این نشانه منجر شده تا فرد تلاش های دیوانه وار و افراطی برای نگه داشتن افراد انجام دهد، در حالی که این رفتار منجر به دوری بیشتر اطرافیان می شود.

 روابط ناپایدار افراد مرزی

افراد مرزی روابط کوتاه مدت و پرتنش داشته و زود عاشق می شوند و زود هم درگیر شکست عشقی می شوند زیرا توقع زیاد داشته و فرد را آرمانی تصور می کنند در حالی که این مسئله حقیقت ندارد و هیچ فردی به طور کامل ایده آل نیست. رابطه این افراد یا به شدت عاشقانه یا به شدت افتضاح است و هیچ حد وسطی ندارد.

 اختلال هویت در اختلال مرزی

احساسات فرد نسبت به خود ناپایدار بوده و فرد خودپنداره مشخصی از خود ندارد، برخی مواقع از خود متنفر بوده و گاهی خود را دوست دارد. این افراد تصور واضحی از ویژگی ها و اهداف زندگی خود نداشته و مدام دوستان، شغل، اهداف و اعتقادات خود را عوض می کنند.

 رفتار های تکانشی اختلال مرزی

این افراد رفتار های تکانشی داشته که حداقل در دو زمینه از موارد خرج کردن، آمیزش جنسی، سوءمصرف مواد، رانندگی بی پروا و پرخوری رفتار می کند. این رفتار های در لحظه حال فرد را بهتر کرده ولی در دراز مدت عواقب بسیار دارد.

 آسیب به خود در افراد مرزی

این افراد رفتار، تهدید و تظاهر هایی در جهت خودکشی، جرح و صدمه به خود دارند. معمولا رفتار خودکشی گرای این افراد ظاهری بوده و فقط در حد افکار و جلب توجه است. اما بسیاری از افراد مرزی در مواقع عصبانیت به خود صدمه وارد کرده و یا با تیغ روی بدن خود خط می اندازند.

 نوسانات شدید عاطفی افراد مرزی

این افراد از نظر عاطفی نوسان داشته، یک روز احساس خوشبختی کرده و در روز دیگر نا امید است، اما این نوسانات عاطفی به سرعت در عرض چند دقیقه و چند ساعت عوض شده و مانند اختلال دو قطبی هفته ها طول نمی کشد.

 احساس پوچی مدام در شخصیت مرزی

افراد مرزی به دلیل عدم داشتن خودپنداره احساس پوچی کرده گویی در آن ها چاله ها و خلا هایی وجود دارد. فرد احساس هیچ کسی بودن داشته و بنابراین سعی می کنند تا این خلا را با رابطه جنسی، غذا خوردن یا مواد جبران کند.

 خشم زیاد و شدید در افراد مرزی

این افراد درگیر خشم زیاد بوده و توانایی کنترل خشم خود را ندارند و رفتار هایی مثل پرتاب کردن اشیا و فریاد زدن از خود نشان می دهند. قابل ذکر است که این خشم لزوما نسبت به دیگری نبوده بلکه در بسیاری مواقع از دست خود عصبی هستند.

 مشکوک بودن یا قطع ارتباط با واقعیت در شخصیت مرزی

در مواقعی در اختلال شخصیت مرزی افراد افکاری شبیه اختلال پارانوئید داشته و مشکوک به دیگران هستند و در مواقع استرس زیاد گاهی ارتباط او با واقعیت نیز قطع می شود و فرد احساس خارج بودن از بدن خود، مه آلودگی و تجزیه پیدا می کند.

حتما بخوانید: درمان پارانوئید

درمان اختلال مرزی چیست

برخی مواقع افراد مرزی به دلیل خطر برای آسیب رساندن به خود یا دیگری در بیمارستان بستری شده و تحت مراقبت قرار می گیرند، اما در مواقع دیگر برای درمان آن ها از ترکیب روان درمانی و دارو استفاده کرده تا علائم و نشانه ها را کنترل کنند. برای درمان این افراد از روان درمانی مبتنی بر شواهد استفاده شده و یکی از معروف ترین درمان ها درمان دیالکتیکی است که در ابتدا فقط مخصوص افراد مرزی به کار گرفته می شد.

در درمان دیالکتیکی افراد یاد گرفته تا با هیجان های شدید خود مقابله کرده و آن را کنترل کنند، یکی از راه های انجام آن ذهن آگاهی است که بسیار کمک می کند. یکی دیگر از راه های درمان این افراد طرحواره درمانی است، طرحواره باورهایی است که افراد از بچگی آموخته و جهان را از دیدگاه آن باور ها می بینند.

برای درمان برخی افراد مرزی از دارو درمانی استفاده شده که این دارو ها شامل قرص های افسردگی، روان پریشی، ضد اضطراب و ضد تشنج است که برای مصرف حتما باید با پزشک مشورت کرده و از مصرف سرخود این دارو ها خودداری کرد زیرا عوارض این قرص ها بسیار است.

در ادامه بخوانید: درمان اضطراب

 

 کلام آخر

علت به وجود آمدن این اختلال تا حد زیادی به ژنتیک مرتبط بوده و ولی عوامل محیطی و نوع تربیت فرد نیز بر این موضوع تاثیر بسیار دارد، تحقیقات نشان داده اند که ژنی که در افسردگی درگیر است در اختلال شخصیت مرزی نیز دیده می شود و این ژن ها تا حدی با تنظیم انتقال هورمون دوپامین در افراد ارتباط دارند. همچنین افرادی که در کوردکی مورد خشونت واقع شده و یا از آن ها غفلت شده است نیز گاهی درگیر این اختلال در بزرگسالی و نوجوانی می شوند.

 

 

سوالات متداول

1- ✔️ اختلال شخصیت مرزی چیست؟

✔️ افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی الگو رفتاری همراه با تکانشگری و بی ثباتی در رابطه میان فردی، خودانگاره و خلق را نشان می دهند که در متن مقاله توضیح آن ارائه شده است.

2- ✔️ علائم اختلال شخصیت مرزی چیست؟

✔️ اختلال شخصیت مرزی در راهنمای تشخیصی آماری بیماری های روانی در دسته اختللات شخصیت B بوده و دارای علائم به خصوصی است که در متن مقاله ارائه شده است.

3- ✔️ درمان اختلال مرزی چیست؟

✔️ برخی مواقع افراد مرزی به دلیل خطر برای آسیب رساندن به خود یا دیگری در بیمارستان بستری شده و تحت مراقبت قرار می گیرند که در متن مقاله درمان آن توضیح داده شده است.