مهارت حل مسئله چیست

هر کس هر از گاهی با مشکلاتی رو به رو می شود. برخی از مشکلات ما بزرگ و پیچیده است و برخی دیگر ممکن است به راحتی حل می شوند. برخورد سازنده با چالش ها و مسائلی که در زندگی روزمره ایجاد می شوند، یک هنر و مهارت است که با عنوان مهارت حل مسئله شناخته می شود.

اهمیت داشتن مهارت حل مساله زمانی مشخص می شود که به طور ناگهانی با مشکلی در زندگی خود مواجه می شوید که انتظار وقوع آن را نداشتید. در چنین شرایطی افرادی که فاقد این مهارت هستند، دچار سردرگمی شده و کنترل امور را از دست می دهند یا دچار اضطراب شده و احتمالا تصمیم اشتباهی می گیرند.

بنابراین لازم است که با این مهارت آشنا شده و در صورتی که فاقد مهارت حل مسئله هستید، راه های تقویت آن را بشناسید تا بتوانید در شرایط بحرانی و چالش برانگیز زندگیتان به طور هوشمندانه مشکل را حل کنید. در این مقاله تمامی موارد مرتبط با مهارت حل مساله به طور کامل توضیح داده شده است.

مهارت حل مسئله چیست

حل مسئله در واقع استفاده از منطق برای درک شرایط و دستیابی به یک راه حل هوشمندانه است. در حقیقت، افرادی که از مهارت حل مسئله برخوردارند می توانند مشکلات احتمالی آینده را پیش بینی کنند و برای جلوگیری از آن ها یا کاهش اثرات منفی این مشکلات، بهترین اقدام انجام دهند.

برای غلبه بر مشکلات لازم است که افراد هم در زندگی شخصی و هم در زندگی شغلی خود، از مهارت های حل مسئله استفاده می کنند. توانایی های حل مسئله به تعدادی مهارت دیگر مرتبط است، از جمله:

مهارت های تحلیلی

تفکر ابتکاری و خلاق

سازگاری 

ابتکار عمل

انعطاف پذیری

مجموعه مهارت های ذکر شده به نوعی  لازمه مهارت حل مسئله هستند و مجموعه آن ها می توانند فرد را به سمت یک تصمیم گیری موفق سوق دهند. 

حتما بخوانيد: مهارت های ده گانه برای زندگی بهتر

 

 

6 مرحله روش مهارت حل مسئله

حل مسئله نیازمند یک روش گام به گام برای مواجه شدن با یک  چالش است. در این بخش از مقاله 6 مرحله اساسی برای فرایند حل مسائل و مشکلات ارائه شده است که می توانید هنگام رویارویی با مشکلات در زندگی شخصی و شغلی خود از آن ها بهره بگیرید.

۱ مشکل را شناسایی کنید

مهارت حل مسئله، مستقیما با تعریف مسئله ارتباط دارد. خواه با یک مشکل پیچیده رو به رو باشید یا با یک مسئله ساده، چیزی که اهمیت دارد این است که شما درک روشنی از مسئله داشته باشید. 

۲ اطلاعات مرتبط را جمع آوری کنید

سعی کنید قبل از جستجو برای راه حل، ابتدا تعریف واضحی از مسئله و علت های احتمالی آن داشته باشید. همچنین لازم است که فوریت مشکل را مورد ارزیابی قرار دهید. به این معنی که بدانید آیا مشکل جزئی است، بزرگتر از یک مساله جزئی است و یا با یک مشکل جدی و بحران واقعی مواجه هستید.

برای این کار می توانید به تجربیات مشابه پیشین خود مراجعه کنید و علت مشکلات مشابه قبلی را بررسی کنید و یا از افرادی که با مشکل شبیه به مسئله شما دست و پنجه نرم کرده اند، کمک بگیرید.

۳ راه حل های احتمالی را شناسایی کنید

پس از تحقیق در مورد مسئله و علت های آن، وقت آن است که به فکر راه حل های احتمالی باشید. از طریق ثبت دیدگاه های متفاوت در مرحله قبل می توانید به راه حل های متفاوتی برسید. البته این مرحله نیاز به خلافیت و بارش فکری نیز دارد زیرا لازم است که چند راه حل ایده آل را لیست کنید. 

حتما بخوانيد: تربیت کودکان خلاق

۴ تصمیم گیری کنید

حال شما یک لیست از تمام راه حل های احتمالی دارید که باید یک بار دیگر آن ها را بررسی کنید. سعی کنید راه حل هایی که غیر ممکن یا دور از ذهن به نظر می رسند را حذف کنید و با این کار با کاهش کمیت راه حل ها، به کیفیت آن ها بیفرایید.

 

 

۵ تصمیم را عملی کنید

اکنون شما چند راه حل در اختیار دارید که در صورت لزوم می توانند جایگزین یکدیگر شوند اما برای سنجش اثربخشی هر راه حل لازم است که وارد عمل شوید. ابتدا یک راه حل را انتخاب کنید و آن را با روشی برنامه ریزی شده به اجرا در آورید. به خاطر داشته باشید که در این مرحله نباید عجله کنید زیرا تعجیل باعث بی برنامگی و در نتیجه عدم ثمربخشی راه حل می شود.

۶ منتظر نتایج باشید

پس از اقدام به حل مسئله، باید نتایج را بررسی کنید تا بتوانید در مورد اقدامات بعدی خود تصمیم بگیرید. این کار نیازمند ارزیابی دقیق نتایج است.

بیشتر بخوانيد: مهارت خودشناسی

راه های تقویت مهارت حل مسئله

ممکن است تصور کنید که مهارت حل مسئله مانند برخی مهارت ها یک استعداد ذاتی است اما ما به شما می گوییم که چنین نیست. مهارت حل مسئله یک توانایی اکتسابی به شمار می رود و شما با تمرین می توانید ذهن خود را فعال و آماده حل مسائل نگه دارید.

برای تقویت مهارت حل مسئله فقط کافی است به راهکار هایی که در این بخش از مقاله بیان شده اند توجه کنید وسعی کنید آن ها را به طور روزمره انجام دهید تا در هنگام مواجهه با مشکلات احتمالی ذهنتان آمادگی بیشتری برای دستیابی به راه حل داشته باشد.

ورزش های ملایم و ضربه ای انجام دهید

ورزش کردن تاثیر مثبتی در پردازش عصبی دارد. با انجام ورزش های ملایم می توانید تفکر همگرا (یافتن یک راه حل منطقی) را تقویت کنید. اما اگر در صدد تقویت تفکر واگر (یافتن پاسخ های خلاقانه و متعدد برای یک مسئله) هستید، بهتر است ورزش های ریتمیک و ضربه ای مانند زومبا را امتحان کنید.

با حل معما ذهن خود را ورزیده کنید

مغز مانند یک عضله است که با انجام فعالیت های فکری قوی می شود. بازی هایی مانند شطرنج، سودوکو، مکعب روبیک و غیره که ذهنتان را به چالش می کشند، می توانند مغز را برای حل مشکلات در موقعیت های واقعی زندگی آماده کنند.

خواب با کیفیت و کافی داشته باشید

به طور کلی خواب مناسب، مغز را در حالت فعال و هوشیار قرار می دهد. همچنین خواب متناقض که با نام خواب حرکت سریع چشم نیز شناخته می شود، مرحله ای از خواب است که مستقیما پردازش خلاق در مغز را افزایش می دهد.

بیشتر بخوانيد: عوارض بی خوابی

یک دفترچه یادداشت از ایده ها تهیه کنید

شما می توانید افکار مهم  و تجربیات شخصی خود را به سرعت در یک دفترچه یادداشت ثبت کنید. طرح ها و ایده های خود در این دفترچه یادداشت بنویسید و آن را همیشه همراه خود داشته باشید. این ایده ها می توانند در شرایط مشابه مورد استفاده قرار گیرند.

یوگا را در برنامه روزانه خود قرار دهید

تحقیقات نشان داده اند که آگاهی از بدن، تنفس و مراقبه در حین تمرین یوگا، ترکیبی قدرتمند هستند که نمرات آزمون شناختی را به طور قابل توجهی بالا می برد. علاوه بر این یوگا می تواند باعث کوتاه کردن زمان واکنش، دقت بیشتر و افزایش توجه شود.

از نقشه ذهنی استفاده کنید

یک تصویر فوری از مسئله و راه حل های احتمالی آن، می تواند به تمرکز ذهن، تحریک مغز، افزایش ظرفیت تفکر خلاق و تولید ایده های بیشتر برای حل مشکل کمک کند. برای این کار ابتدا مسئله را در ذهن خود مجسم کنید، دلایل مشکل را به عنوان شاخه های اصلی به تصویر ذهنی تان اضافه کنید و جزئیات بیشتر را در قالب زیرشاخه ها تصور کنید.

در مرحله بعد راه حل های احتمالی و تمامی تکنیک هایی که می توانید برای برطرف کردن مشکل به کار ببرید را در تصویر ذهنی خود بگنجانید و تمامی این موارد را به صورت یک شمای کلی مورد بررسی قرار دهید. سپس به دنبال راه حلی بگردید که مقرون به صرفه تر و موثر تر خواهد بود.

میان خود و مسئله فاصله روانشناسی ایجاد کنید

فاصله روانشناختی به معنای دیدن مشکل از دیدگاه سوم شخص است. دانشمندان نشان داده اند که هر چه فاصله ذهنی بین شما و مشکل بیشتر شود، راه حل های خلاقانه بیشتری به ذهنتان خطور می کند. در این حالت تفکر، انتزاعی تر خواهد شد و تفکر انتزاعی به شما کمک می کند که تمامی مفاهیم مرتبط با مشکل را بهتر درک کنید تا بهترین شیوه را برای حل مسئله انتخاب کنید.

فوتبال بازی کردن را فراموش نکنید

هنگامی که مشغول بازی فوتبال هستید، مغز به سرعت چند وظیفه مختلف را انجام می دهد که شامل حرکت، پیش بینی، استراتژی و واکنش فوری است. انجام همزمان تمامی این موارد به فعالیت عظیمی از مغز نیاز دارد. بنابراین فوتبال می تواند یک تمرین برای مغز باشد تا بتواند در برخورد با مشکلات، پردازش و واکنش سریعتری داشته باشد.

در ادامه بخوانيد: سبک زندگی خلاق

 

کلام آخر

مشکلات در زندگی همواره به وجود می آیند و این موضوع کاملا غیر قابل اجتناب است. بنابراین بهتر است خود را برای رویارویی با آن ها آماده کنید تا در صورت وقوع مشکل، بتوانید موثرترین و کارآمدترین تصمیم را برای برطرف کردن آن اتخاذ کنید. 

برای تصمیم گیری کارآمد در شرایط بحرانی زندگی و حل مشکلات، داشتن مهارت حل مسئله یک ویژگی ارزشمند به حساب می آید که می توانید با راهکار هایی مانند ورزش، خواب کافی، فوتبال و غیره آن را تقویت کنید.

 

برخی اوقات اهمال کاری ما به دلیل عدم تحمل ما در برابر موقعیت های مبهم و نامطمئن است. در چنین موقعیت هایی ما دچار اضطراب می شویم و اولین راهکاری که مغز ما به ما پیشنهاد می دهد فرار از انجام آن کار است. در حالی که با تقویت مهارت حل مسئله در خود می توانیم ابهامات ذهنی را برطرف کنیم. 

 

 

سوالات متداول

1- ✔️ مهارت حل مسئله چیست؟

✔️ مهارت حل مسئله استفاده از منطق برای درک شرایط و ارائه راه حل است که با مهارت هایی که در متن مقاله بیان شده است، مرتبط می باشد.

2- ✔️ فرایند حل مسئله شامل چه مراحلی می شود؟

✔️ فرایند 6 مرحله ای حل مسئله شامل تعریف مسئله، جمع آوری اطلاعات و دیگر مواردی می شود که در متن مقاله بیان شده اند.

3- ✔️ چگونه می توان مهارت حل مسئله را تقویت کرد؟

✔️ برای تقویت مهارت حل مسئله می توان از روش هایی مانند فوتبال، بازی های فکری، ورزش و دیگر مواردی که در مقاله بیان شده اند استفاده کرد.