اگرچه حس مادر شدن تجربه ای جدید و احساس خوشایندی است، با این حال تقریبا همه ی بانوان در دوران بارداری و حتی پیش از آن ترس از زایمان را تجربه می نمایند. گاهی اوقات این حس ترس در برخی افراد شدت بیشتری دارد و حتی ممکن است موجب پریشانی و فشار عصبی زیادی گردد. حتی در موارد حاد ممکن است نیاز باشد فرد به متخصص سلامت روان مراجعه نماید.
زیرا ترس از زایمان قادر است کیفیت دوران بارداری و حتی زایمان را تحت تاثیر قرار دهد و سلامت جنین را نیز تهدید کند. از این رو در این مقاله در رابطه با ترس از زایمان، علل و عوارض ترس از زایمان و همچنین راه های مقابله با آن صحبت کنیم.
علت ترس از زایمان
همه انسان ها در درون خود با ترس هایی مواجه اند. ترس از زایمان یا توکوفوبیا نوعی اختلال اضطرابی بوده و در حقیقت ترس و اضطراب شدید از زایمان است و قادر است وحشت شدید و وضعیت فلج کننده ای را برای مادر باردار ایجاد نماید.
البته که استرس زایمان تا حدی طبیعی است و تقریبا همه بانوان در دوران بارداری تا حدودی این استرس را تجربه می کنند. اما توکوفوبیا ترسی شدید است که موجب آشفتگی روانی بانوان می شود. ترس از زایمان علائمی مثل اضطراب، افسردگی، ترس شدید از مرده زایی و حتی مرگ مادر هنگام زایمان، احساس شرم و حتی اصرار به انجام زایمان سزارین دارد.
دلایل متعددی وجود دارند که موجب بروز ترس از زایمان می شوند. از جمله علل اصلی ترس از زایمان عبارتند از:
تغییرات هورمونی:
تغییرات هورمونی نسبتا شدید در دوران بارداری موجب کاهش آستانه تحمل فرد و بروز اضطراب شدید می شود.
تصورات نامناسب:
شنیدن داستان هایی در مورد زایمان های سخت و دردناک دوستان و بستگان نیز موجب بروز حس ترس در بانوان باردار می شود.
سایر فوبیاها:
ابتلا به سایر فوبیاها نظیر ترس از خون، ترس از آمپول، ترس از مرگ و ... یکی از عوامل تاثیر گذار است.
سن پایین مادر:
سن کم مادر و بی تجربگی موجب می شود در دوران بارداری احساس ترس داشته باشد.
سابقه سقط جنین:
این نوع ترس در اثر تجربه ناخوشایند قبلی و سقط جنین ایجاد می شود و به نوعی فوبیای ثانویه می باشد. علاوه بر موارد فوق گاهی عواملی مثل ترس از ناشناخته ها و اتفاقات جدید، سابقه آزار جنسی، عدم اطمینان به پزشکان، ترس از درد و احساس عدم امنیت، ترس از زایمان زودرس، ترس از پاره شدن واژن و ترس از تولد نوزادی ناقص نیز موجب ابتلا به ترس از زایمان می شوند.
عوارض ترس از زایمان
ترس از زایمان معایب و آسیب های زیادی به همراه داشته که در اینجا عوارض آن مطرح شده است.
انکار بارداری:
زنان باردار توکوفوبیک اغلب بارداری خود را انکار می کنند. به همین دلیل آنها مراقبت های قبل از زایمان را که معمولا بایستی انجام شود، انجام نمی دهند. معمولا آنها در دوره ها دیر ثبت نام می کنند، به طور نامنظم در ملاقات ها شرکت می کنند و حتی زودتر از تاریخ مورد انتظار زایمان در بیمارستان حضور می یابند.
به دلیل ترس ناخودآگاه از بارداری، احساس عدم استقبال از بارداری، نارضایتی از جنین و ختم برنامه ریزی شده حاملگی نیز امری رایج است.
احساس گناه شدید:
زنان مبتلا به توکوفوبیای اولیه یا ثانویه ممکن است اغلب کودکان را دوست داشته باشند و مشتاق به داشتن فرزندان خود باشند، اما به علت ترس از زایمان دچار فشار روانی شده اند و حتی احساس گناه دارند. معمولا به دنبال این احساس گناه، زنان تصوری منفی از خود دارند و فکر می کنند جامعه و سایر زنان تصور بدی نسبت به آنها دارند.
مشکلات روانی:
بانوانی که دچار ترس از زایمان می شوند، بیشتر از دیگران در معرض ابتلا به افسردگی بعد از زایمان و حتی بی خوابی می شوند.
احساس بی ارزشی:
زنان مبتلا به توکوفوبیا ممکن است در واقع احساس بی ارزشی کنند. زیرا ممکن است احساس کنند که مانند زنان دیگر شجاعت کافی برای مقابله با درد و مشکلات را ندارند. این امر اغلب منجر به افسردگی و انزوا در نتیجه عدم توانایی در به اشتراک گذاشتن این احساسات با همسر، خانواده یا دوستان می شود.
افسردگی:
توکوفوبیا به شدت با افسردگی قبل و بعد از تولد مرتبط است و یک عامل خطر برای خودکشی مادر است. این یک مسئله جدی است زیرا خودکشی مادران یکی از مهمترین علل مرگ مادران در کشورهای توسعه یافته است.
علاوه بر موارد فوق، ترس از زایمان قادر است تاثیر منفی روی سلامتی مادر، کیفیت روابط زناشویی و حتی نحوه تربیت فرزند پس از زایمان داشته باشد.
درمان ترس از زایمان
بانوان مبتلا به توکوفوبیا یا ترس از زایمان برای حفظ سلامت مادر و جنین بایستی درمان شوند. مقابله و درمان ترس از زایمان می تواند شامل دریافت حمایت از متخصص زنان و زایمان یا مشورت با روانشناس یا روانپزشک باشد. طی این جلسات مادر می تواند، آموزش و مراقبت های بهداشتی مناسب را یاد بگیرد تا جایی که احساس کند فقط ترس اندکی در مورد روند زایمان وجود دارد و ترس شدید به اندازه کافی برطرف شده است.
دریافت حمایت از اطرافیان:
داشتن حمایت اجتماعی مهم است. برای بسیاری از بانوان، فقط دانستن اینکه افرادی هستند که به آنها کمک می کنند می تواند آرامش بخش باشد. چنین احساس حمایت شدن می تواند حس خودکارآمدی زنان را افزایش داده و تعداد سزارین های انتخابی را کاهش دهد.
روان درمانی:
رفتار درمانی شناختی و روان درمانی می توانند در درمان توکوفوبیا موثر باشند. همچنین این درمان ها می توانند با تمرکز بر علائم فوبیا در کوتاه مدت، انتخاب مناسبی باشند.
درمان دارویی:
ممکن است در کنار روش های فوق، پزشک از دارو برای کاهش ترس و اضطراب کمک بگیرد. اگرچه مصرف یک سری آرام بخش ها موجب کاهش ترس می شوند، اما هرگز به طور خودسرانه سراغ مصرف این داروها نروید.
کلام آخر
علاوه بر موارد فوق سعی کنید علت اصلی ترس خود را پیدا کرده و همچنین سعی کنید آنها را به طور منطقی رفع کنید. می توانید تمامی ترس ها و انتظارات خود را از زایمان در کاغذی نوشته و با نزدیکانتان در مورد آن صحبت کنید.
همچنین سعی کنید از هم صحبتی با افرادی که در مورد تجربه های تلخ و ناخوشایند زایمان صحبت می کنند اجتناب کنید. در پایان برای مقابله با ترس از زایمان می توانید از تمرینات ریلکسیشن، مدیتیشن، خود هیپنوتیزم و تمرینات تنفسی برای افزایش آرامش روانی و دوری از ترس انجام دهند.
سوالات متداول
1- ✔️ ترس از زایمان چیست؟
✔️ ترس از زایمان یا توکوفوبیا نوعی اختلال اضطرابی بوده و در حقیقت ترس و اضطراب شدید از زایمان است که در متن مقاله شرح داده شده است.
2- ✔️ عوارض ترس از زایمان چیست؟
✔️ ترس از زایمان معایب و آسیب های زیادی برای مادر و جنین به همراه داشته که در متن مقاله عوارض آن توضیح داده شده است.
3- ✔️ درمان ترس از زایمان چیست؟
✔️ بانوان مبتلا به توکوفوبیا یا ترس از زایمان برای حفظ سلامت مادر و جنین بایستی درمان شوند که در متن مقاله مطرح شده است.