گفتار درمانی کودکان

گفتار درمانی زیر شاخه علوم توانبخشی است که می تواند به شناخت و درمان آسیب های گفتاری بپردازد. معمولا در این روش درمانگر به بررسی اختلالاتی که منجر به ناتوانی در گفتار می شود، می پردازد. این مشکل می تواند به دلیل مشکلاتی در زمینه زبانی، ارتباطی و گفتاری مانند ناتوانی در تلفظ صحیح کلمات باشد.

متاسفانه امروزه به دلایل مختلفی این اختلالات در کودکان بیشتر مشاهده می شود. به همین دلیل است که گفتار درمانی کودکان امروزه از اهمیت بسیار بالایی برخوردار شده است. به همین منظور در ادامه قصد داریم شما را با اهمیت گفتار درمانی کودکان ، کاربرد آن و روش گفتار درمانی کودکان، به طور کامل آشنا کنیم.

گفتار درمانی کودکان چیست

صحبت کردن یکی از بهترین راه هایی است که موجب می شود تا دیگران بتوانند نیازهای فرد را تشخیص دهند. کودکان نیز پس از تولد با با گریه کردن نیازهای خود را اعلام می کنند. پس از مدتی نیز با بیان تک کلمات تا حدودی خواسته خود را ابراز می نمایند. اما در صورتی که پس از 18 ماهگی قادر به صحبت کردن با والدین نباشند، برای ابراز خواسته خود شروع به بد اخلاقی و جیغ زدن می کنند.

این علامتی است که نشان می دهد والدین باید برای گفتار درمانی بچه ها اقدام نمایند. معمولا در هر سنی کودک تغییراتی در نحوه گفتار خود خواهد داشت. مثلا در سن یک سالگی حداقل باید بتواند خواسته خود را به صورت تک کلمه بیان کند. در سن 18 ماهگی نیز باید بتواند جملات را به صورت واضح بیان نماید. در غیر اینصورت بهتر است برای گفتار درمانی کودکان اقدام نمود.

اما در جواب اینکه گفتار درمانی کودک چیست؟ باید گفت که گفتار درمانی کودکان به بررسی دلایل بروز اختلال در نحوه گفتار آن ها می پردازد. سپس با توجه به دلیل این مشکل مناسب ترین روش را برای درمان ارائه می دهد. از آنجایی که در خیلی از مواقع ممکن است کودک تمایلی به حرف زدن نداشته باشد و دچار اختلال موتیسم شده باشد، درمانگران گفتار درمانی کودکان با ارائه تکنیک های کاربردی به والدین کمک می نمایند تا بتوانند کودک را وادار به صحبت کردن کنند. البته این اجبار فیزیکی و آزاردهنده نخواهد بود. به طور مثال زمانی که کودک چیزی را درخواست می نماید، باید به او بگویید که متوجه نمی شوید، چه چیزی می خواهد. تا زمانی که او نام وسیله ای که می خواهد را به زبان بیاورد. پس از آن بلافاصله وسیله مورد نظر را به او بدهید و بگویید که حالا متوجه خواسته او شده اید.

حتما بخوانید: اختلال خواندن کودکان

 

 

کاربرد گفتار درمانی کودکان

همانطور که گفته شد از گفتار درمانی کودکان برای برطرف نمودن مشکلات زبانی و گفتاری کودکان استفاده می شود. اما نکته قابل توجه این است که چه زمانی باید برای گفتار درمانی بچه ها اقدام نمود و اینکه کاربرد گفتار درمانی کودک چیست؟ از زمان هایی که برای گفتار درمانی کودکان باید اقدام نمود، می توان به موارد زیر اشاره نمود.

زمانی که والدین و یا دیگران به سختی متوجه می شوند که کودک چه می گوید.

هنگامی که کودک ارتباط کلامی و یا حتی غیر کلامی با دیگر کودکان و یا بزرگسالان برقرار نمی کند.

زمانی که کودک هنگام صحبت کردن دچار لکنت زبان می شود، زیاد مکث می کند، کلمات را چندین بار تکرار می کند و یا بسیار طولانی صحبت می کند.

زمانی که کودک تمام تلاش خود را می کند تا هنگام ابراز افکار و خواسته خود از کلمات استفاده نکند.

در صورتی که کودک هنگام برقراری ارتباط با دیگران مانند بازی کردن، ابراز علاقه و ... به شدت مشکل دارد.

وجود بیماری هایی مانند اوتیسم، اختلالات شنوایی و ... که می توانند منجر به بروز مشکلات گفتاری شوند.

زمانی که کودک در بلع نیز دچار مشکل است.

زمانی که کودک نمی تواند صوت کلمات را به خوبی بیان نماید.

به طور کلی از گفتار درمانی برای کودکان می توان به منظور برطرف نمودن اختلالات زیر استفاده نمود.

• کودکانی که به دلیل اختلالات شنوایی قادر به حرف زدن نیستند.

• زمانی که اختلال در گفتار به دلیل مشکلات بلع خوراکی ایجاد شده باشد.

• اختلال در شروع گفتار کودک

• اختلال در تلفظ صوت های گفتاری

• اختلالات اوتیسم

• اختلال یادگیری

• اختلالات شناختی و ارتباطی

• اختلالات فلج مغزی

• اختلال در تکلم کلمات

• مشکلات گفتاری ناشی از عدم توانایی در خواندن و نوشتن

• مشکلات ادراکی

• آسیب های ساختاری زبان

• اختلال در زمینه برقراری ارتباط اجتماعی

حتما بخوانید: کم شنوایی کودکان

روش های گفتار درمانی کودکان

با توجه به دلایل ناتوانی کودک در گفتار، از روش های مختلفی جهت گفتار درمانی کودکان استفاده می شود. که از مهم ترین آن ها می توان به موارد زیر اشاره نمود.

تمرینات گفتار درمانی:

این تمرینات معمولا توسط درمانگران به والدین آموزش داده می شوند. تا در منزل بتوانند به بهبود گفتار کودک خود کمک نمایند. از انواع این تمرینات می توان به گفتگو با کودک در رابطه با اتفاقات روزمره، سوال پرسیدن در رابطه با وسایل بازی، سپردن مسئولیت های کوچک به او، نظرخواهی از او، بازی کردن های تلفنی و ... اشاره نمود. 

بازی های گفتار درمانی کودکان:

بازی کردن از موثرترین روش های گفتار درمانی کودک است. در این روش نیز می توان به فلش کارت ها، بازی استپ هوایی، لی لی بازی، پیاده روی ( کودک با تلفظ درست کلمه یک قدم به جلو می رود و با اشتباه کردن باید یک قدم به عقب بازگردد) و ... اشاره داشت.

تمرین های حرکتی- گفتاری و دهانی:

یکی دیگه از تمریناتی که برای بهبود گفتار کودک مورد استفاده قرار می گیرد، تمریناتی است که به تقویت عضلات لب، گونه، زبان و فک کمک می نماید. این تمرینات تاثیر خیلی زیادی در بهبود مهارت های حرکتی و دهانی کودک نیز دارد. از انواع این تمرینات می توان به موارد زیر اشاره نمود.

۱حرکت دادن لب ها و تولید صداهایی مانند ایییی، اوووو و ...

۲حرکت دادن زبان به شکل های گوناگون مثلا با اغراق شدید بگویید برو، بیا، بشین و ....

۳حرکات گونه نیز می تواند به تقویت عضلات گونه بپردازد. مثلا دهان خود را بسته نگه دارید و گونه های خود را باد کنید.

۴سازدهنی زدن نیز می تواند به کنترل تنفس و فشار روی لب ها کمک نماید.

۵باد کردن بادکنک نیز به تقویت عضلات صورت و لب منجر می شود.

حتما بخوانید: درمان لکنت زبان کودکان

 

 

سوالات متداول

1- ✔️ گفتار درمانی کودکان چیست؟

✔️​ گفتار درمانی زیر شاخه علوم توانبخشی است که می تواند به شناخت و درمان آسیب های گفتاری بپردازد و در متن مقاله شرح داده شده است.

2- ✔️ کاربرد گفتار درمانی کودکان چیست؟

✔️ همانطور که گفته شد از گفتار درمانی کودکان برای برطرف نمودن مشکلات زبانی و گفتاری استفاده می شود که در متن مقاله شرح داده شده است.

3- ✔️ روش های گفتار درمانی کودکان چیست؟

✔️ با توجه به دلایل ناتوانی کودک در گفتار، از روش های مختلفی جهت گفتار درمانی کودکان استفاده می شود که در متن مقاله شرح داده شده است.